Τσιφτευτελοκριτική (όχι ακριβώς) βιβλίου

Το είδα στο Μαρουσάκι, στην βιτρίνα ενός βιβλιοπωλείου που συμπαθώ πολύ, κι όρμησα. Συγκλονισμένη μετά από λίγο κρατούσα στα χέρια μου το βιβλίο «Πλωτίνος Ροδοκανάκης», του Τέου Ρόμβου, της σειράς «Βίοι αγίων- υπόγειες διαδρομές» των εκδόσεων «Ηλέκτρα».

Συγκλονισμένη το κρατούσα, ήμουν, συγκλονισμένη διότι ένα από τα μεγάλα σχέδια της ζωής μου, αυτά τα όνειρα που αγαπάς να τα φτάνει κάποιος άλλος στο τέλος τους, ήταν ο Πλωτίνος. Ήθελα πάντα να ερευνήσω, να ασχοληθώ, να περπατήσω όπου περπάτησε και να μελετήσω τη μνήμη που άφησε πίσω του, τη σπορά του επαναστάτη, τη μόνη που ποτέ δε χάνεται, αυτή που βλασταίνει τον πολιτισμό.

Για όσους δεν τον ξέρουν, μόνο αυτό: ο Πλωτίνος είναι Έλλην κοινωνιστής (αναρχικός), ο οποίος μετά τη συνάντησή του (φέης του φέης) με τον Προυντόν και αφού τελειώνει την Ιατρική, εγκαταλείπει την γηραιά ήπειρο (να εγκατέλειπα κι εγώ τα κλισέ…) και πηγαίνει στο Μέχικο, ευαγγελιζόμενος την αλήθεια. Θεωρείται ο «παππούς» του Ζαπάτα, καθώς τον Αιμιλιανό τον είχαν πνευματικοπαίδι κάτι πνευματικοπαίδια του Ροδοκανάκη. Αλλά αυτά άλλη φορά. Πάμε στο βιβλίο (που δεν αναφέρεται στην σχέση με το Ζαπάτα καθόλου…).

Με το νέο μου απόκτημα ανά χείρας, χώθηκα ευτυχής στο αυτοκίνητο, και αντί να φύγω να παρκάρει κανας άλλος, κάθισα και το περιεργαζόμουν με απίστευτη χαρά. Παράτησα δουλειές και «επείγοντα ψώνια» (μόνο τον εαυτό μου θα πρέπει να χαρακτηρίζω έτσι, ξέρω) και πήγα κατευθείαν για καφέ σε ζεύγος αγαπημένους φίλους, με τους οποίους συζητούσαμε χρόνια πόσο σημαντικό ήταν να αναζητήσουμε περισσότερα, να βρούμε περισσότερα για τον Πλωτίνο (ετσι, με το μικρό του -- ο πλατωνοπλωτίνος δεν μας απασχόλησε ποτέ). Πολλά χρόνια αυτή η κουβέντα – απ όταν μάθαμε για τον Ροδοκανάκη από ένα εφηβικό βιβλίο για το Ζαπάτα που χαν βγάλει οι εκδόσεις «Ελεύθερος Τύπος».

Φιληθήκαμε, δήλωσαν ξαφνιασμένοι από την επίσκεψη. Χαμογέλασα κι η καρδιά μου φούσκωνε γιατί ήξερα τι θα γινόταν. Στήθηκα στη μέση του σαλονιού, ακούμπησα το σακκίδιο στον καναπέ, έβγαλα το βιβλίο και είπα: «Κοιτάξτε!».

Έλαμψαν κι οι δύο.

Έλαμψαν την ώρα που η εγώ της δεύτερης σκέψης συνειδητοποιούσα, κοιτώντας τους, πως το εξώφυλλο είναι όχι μόνο φτηνό αλλά και απολύτως λάθος. «Βίοι Αγίων» σε νεοκλασσική προμετωπίδα. «Υπόγειες διαδρομές» ουατέβερ δατ μηηνζ. Κάτω δεξιά ο … Χοσέ Μαρτί με τα μάτια σκεπασμένα από κάποιες σκιές ενόπλων έφιππων με καπέλα γενικώς.

Ο τίτλος φέρει κάτι ανόητα εισαγωγικά, παρατηρούν:

ΤΕΟΣ ΡΟΜΒΟΣ, Πλωτίνος ΡΟΔΟΚΑΝΑΚΗΣ «Ένας Έλληνας αναρχικός» …

Ο τίτλος είναι από ανέμπνευστος ως ξεπέτα.

Τέλος πάντων, δεν είπα τίποτε – είμασταν όλοι ενθουσιασμένοι ακόμη κι η εγώ της δεύτερης σκέψης. Καθήσαμε στην κουζίνα, κάναμε τσάι κι αρχίσαμε. Από τον πρόλογο. Τον οποίο υπογράφει ο Περικλής Κοροβέσης.

Για τους νεώτερους και τους εχθρούς των λινκ, με λίγα λόγια: ένα βιβλίο του (εύσημον) αντιστασιακού κυρίου Κοροβέση, οι ‘Ανθρωποφύλακες‘, μεγάλο μεταδικτατορικό σουξέ και μαρτυρία επί των φυλακών της χούντας, του χάρισε την φήμη, στηρίζοντας τη συγγραφική του και αρθρογραφική του καριέρα. Αν τους βρείτε πουθενά (τους Ανθρωποφύλακες) διαβάστε τους οπωσδήποτε.

Είμασταν ευτυχείς και χαρούμενοι ως που διαβάσαμε τον πρόλογο. Ο οποίος πρόλογος μυρίζει εξυπηρέτηση. Είναι ντροπή. Προχειρογραμμένος. Προσβλητικός. Ανεβάζει το αίμα στο κεφάλι. Μια γεύση:

i) Γράφει:

«Το ανά χείρας βιβλίο ανήκει σ εκείνα που δημιουργούν αμηχανία στον εκδότη αλλά και μεγάλη ευχαρίστηση στον αναγνώστη».
Και λίγες γραμμές πιο κάτω:
«Δεν έφτασαν τα χειρόγραφα στον εκδοτικό οίκο έτοιμα, έφτασε μόνο μια ιδέα, και ο εκδοτικός οίκος παρήγγειλε τη συγγραφή αυτού του έργου».

Τώρα, πως γίνεται το βιβλίο να είναι παραγγελία του εκδότη, ο οποίος και το εξέδωσε τελικώς (όπως το εξέδωσε) και από πάνω να του προκαλεί κι αμηχανία, θα σας γελάσω η κόρη.

ii) Γράφει:

«Άγαλμά του (Ροδοκανάκη) βρίσκεται σε κεντρική πλατεία του Μεξικού».
Και λίγες γραμμές πιο κάτω
«Για τον ίδιο και τη ζωή του υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία – ούτε καν μια φωτογραφία του».

Κι ο γλύπτης του αγάλματος πως δούλεψε; Έβαλε μπροστά την φαντασία του κι ότι βγει; Κι όλοι χάρηκαν απ αυτό;

iii) Γράφει:

«Θα έπρεπε να φτάσει ο 21ος αιώνας για να τον γνωρίσουν (το Ροδοκανάκη) οι συμπατριώτες του εδώ στην Ελλάδα, χάρη στη δημιουργική τρέλλα του Ρόμβου, που δέκα ολόκληρα χρόνια γύριζε τον κόσμο ερευνώντας αρχεία, βιβλιοθήκες, ακόμη και νεκροταφεία»

Άρα:
εφόσον ο Περικλής Κοροβέσης (Π.Κ.) δεν γνωρίζει κάποιον αναρχικό επαναστάτη δεν τον γνωρίζουν οι Έλληνες (που τους ενδιαφέρει να γνωρίζουν την ιστορία του κινήματος)
και
τώρα που κυκλοφόρησε αυτό το βιβλίο, ο Ροδοκανάκης θα μπει σε όλα τα σπίτια για άγνωστους λόγους ή λόγω του υπότιτλου «ένας Έλληνας αναρχικός» (εμένα να δεις πως θα μ άρεσε, αλλά…)

Για τα δέκα χρόνια έρευνας: δεν διευκρινίζεται (και πονηρεύουμαι) ότι όση έρευνα έγινε (το δέκα θα το δούμε μετά) έγινε μόνο στην Ελλάδα, ότι η έρευνα δηλαδή έγινε μόνο στη χώρα μας κι ο κύριος Ρόμβος δεν πήγε στο Μεξικό να ερευνήσει το θέμα.

Ο ίδιος ο Τέος Ρόμβος εμμέσως «καρφώνει» τις Κοροβέσειες ανακρίβειες αναφέροντας στον επίλογο: «μετά από τόσους μήνες συνύπαρξης, μπορούσα να αφουγκράζομαι τον άνθρωπο (Πλωτίνο) και την προσωπικότητά του». Τα δέκα χρόνια κανείς δεν τα μετράει σε μήνες (ας μη μιλήσω για το «μηνολόγιο» συγγραφής).

Επίσης, ο ίδιος ο Τέος Ρόμβος αναφέρεται λογοτεχνικά σε κάποιο ταξίδι του στο Μεξικό, το οποίο όμως δεν συσχετίζει πουθενά με το Ροδοκανάκη – πρόκειται για τουριστική επίσκεψη, εάν έγινε (πάλι στον επίλογο αυτά).

Τα λοιπά μεταφυσικά, περί της μυστικιστικής σχέσης Ρόμβου- Ροδοκανάκη που προσβάλουν και το Ρόμβο και τη μνήμη Ροδοκανάκη, ας τα αγνοήσουμε κι ας παμ’ παρακάτ’.

iv) Γράφει ότι

ο Ρόμβος «είναι και ο ίδιος ένας «κοσμοπολίτης της καρδιάς», με «πατρίδα του ολόκληρο τον κόσμο» που "επιδιώκει την ευτυχία του ανθρωπίνου γένους".

Ο Ροδοκανάκης έχει γράψει αυτές τις φράσεις που είναι μες στα εισαγωγικά, αλλά τις έχει γράψει στον πληθυντικό, τον επαναστατικώς σημαίνοντα πληθυντικό. Ο Τέος Ρόμβος που επιδιώκει την ευτυχία του ανθρωπίνου γένους ολομόναχος είναι πολύ επικίνδυνος πολιτικά, αν μου επιτρέπεται να εκφράσω την φτωχή μου άποψη - η αριστερή πρακτική ξεκινά από τη σκέψη, ας υπενθυμίσω.

v) Γράφει:

«Τι απομένει σήμερα μετά τον παροπλισμό του Σοβιετικού Κομμουνισμού, που ήταν όντως μια ατμομηχανή του παγκοσμίου κινήματος; - κακή μηχανή βέβαια, και γι αυτό χάλασε κι αχρηστεύτηκε».

Κραυγή απόγνωσης του προλογίζοντος! [Τι απομένει; Απομένουν αυτοί που θεωρούν ότι το (κρατιστικό, φρικτό, δικτατορικό, δολο-φονικό) σύστημα της (σταλινικής) κάποτε ΕΣΣΔ, οι σφαγές των εκατομμυρίων αναρχικών, τσιγγάνων, εβραίων κλπ, αθωώνονται λόγω της πολιτικής των ΗΠΑ, όπως φαίνεται. Απομένουν, δηλαδή, οι πολιτικώς ολιγόνοοι ή διεφθαρμένοι. Που δεν κατανοούν καν πως ο Ροδοκανάκης κι οι άνθρωποι σαν αυτόν ποτέ δεν αναζήτησαν άνω -- σε κρατιστικές κορυφές-- την επαναστατική "μηχανή" αλλά στη βάση).

vi) Γράφει

την εξής καταληκτική φράση:
«Όλα ξεκινούν ταπεινά, σχεδόν ανεπαίσθητα».

Η ποίησις στο τέλος, η οποία και μας μάρανε --που ναι η Κωνσταντίνα να πει το υπέροχο «μη χέσω» της τώρα που τη χρειάζομαι;
(Kαταθέτω άλλη μία αισθητική ενόχληση και ένσταση, για όποιον αναρωτιέται.)

Αυτά όλα, ο Περικλής Κοροβέσης τα κάνει σε τρεις σελίδες μικρού μεγέθους (παρ ολίγον τσέπης). Και έχει κι άλλα είπαμε, έτσι; (έχει προβλήματα και το κυρίως κείμενο, αλλά πιστεύω ότι ο Τέος Ρόμβος όσο άντεξε έκανε κι αναγνωρίζω την καλήν πρόθεση εδώ – ακόμη και στις αναφορές στον παντελώς άσχετο Ρεμπώ. Άρα, βιβλιοκριτική δεν κάνω, νταξ, και το θέλω το βιβλίο στη βιβλιοθήκη μου αλλά δεν αρκεί).

Το μεγαλύτερο πρόβλημα των ελληνικών εφημερίδων είναι πως γράφονται από ανθρώπους λιγότερο μορφωμένους από το κοινό τους. Είναι κρίμα να καταντάμε να μαστίζονται κι οι ιστορικές έρευνες ή οι μελέτες ή οι πρόλογοι σε ιστορικές έρευνες ή μελέτες από την ημιμάθεια των εφημερίδων ή μιαν ανήκεστο βιασύνη που εν τέλει δεν βλάπτει μόνο την αξιοπιστία του γράφοντος αλλά και των παιδιών που με χαρά θα αγοράσουν αυτό το βιβλίο και δεν βρίσκονται ακόμη σε θέση να κρίνουν καθαρά. Το λέω ταπεινά - ήμουν κι εγώ απ αυτά τα παιδιά, είμαι ακόμη μερικές φορές.

Μια απάντηση (και) σε αυτό, βεβαίως, είναι τα ευλογ, ευτυχώς. Κοινώς:

Εξαιτίας αυτών όλων, το καλοκαίρι ελπίζω να είμαι στο Μεξικό, Θεού θέλοντος, χρημάτων και δουλειάς επιτρεπούσης. Ήδη, τέσσερις ιστορικοί του αναρχικού κινήματος, με κατευθύνουν στο σχεδιασμό της έρευνας (κύριε Ρόμβο, το ίντερνετ το ξέρετε; Την αλληλεγγύη των αναρχικών την έχετε ακουστά ή νομίζετε ότι η λέξη αναφέρεται μόνο στα φλεγόμενα μειράκια της εύκολης οργής; Γιατί αφήσατε τα δικά σας όσια τοις κυσί, αγαπητέ; Στενοχωρούμαι ειλικρινώς.).

Ήδη, μου υπέδειξαν βιβλία όπου καταγράφονται όχι μόνο η πορεία του Πλωτίνου αλλά και όσα ο Ροδοκανάκης προσέφερε. Μεξικάνικα και αμερικάνικα και αγγλικά βιβλία. Γράφουν και για τον τρόπο που όσα άφησε επέδρασαν στον Αιμιλιανό Ζαπάτα και τη μεγάλη Επανάσταση. Δημιουργική οργή. Πως λέτε να ονομάσουμε το ευλογ στο οποίο θα σας μεταφέρω την πορεία της έρευνας;

Η φωτογραφία των τοματών από εδώ

Ο άγιος Ζαπάτα είναι από εδώ