Un songe de bonte

«Ο Μαξ Ερνστ είχε την πρώτη του επαφή με τον κόσμο των αισθήσεων στις 2 Απριλίου 1891, στις 9.45 π.μ. ώρα Κολωνίας, όταν αναδύθηκε από το αυγό που η μητέρα του είχε γεννήσει στη φωλιά ενός αητού και το πουλί είχε κλωσήσει για επτά χρόνια...

Είχε επηρεαστεί από το μυστήριο των τηλεγραφικών στύλων που κινούνται όταν τους βλέπει κανείς από το τρένο που προχωρά, αλλά μένουν ακίνητοι όταν μένεις κι εσύ ακίνητος. Για να μπορέσει να εξερευνήσει το μυστήριο των τηλεγραφικών στύλων και για να ξεφύγει από την τυραννία του πατέρα του, ο πεντάχρονος Μαξ το έσκασε από το σπίτι.

Γαλανομάτης, ξανθός, με κόκκινο νυχτικό, κι ένα καμτσίκι στο αριστερό του χέρι, διέσχισε το δρόμο κι ανακατεύτηκε σε μια πομπή προσκυνητών... πράγμα που με τη σειρά του ενέπνευσε τον πατέρα του, που τον ζωγράφισε, με τα γαλανά του μάτια και τις ξανθές του μπούκλες τη στιγμή που ευλογεί τον κόσμο, ντυμένο με ένα κόκκινο νυχτικό και με ένα σταυρό -αντί για καμτσίκι- στο αριστερό του χέρι...

Δεύτερη επαφή με τη ζωγραφική: είδε τον πατέρα του να ζωγραφίζει ένα πίνακα από το τοπίο στον κήπο τους και να τον τελειώνει στο στούντιο. Ο πατέρας του παρέλειψε ένα θάμνο από τον πίνακά του γιατί ενοχλούσε τη σύνθεση. Μετά έκοψε το θάμνο από τον κήπο για να μην υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στον κήπο και τον πίνακά του... Ένα βιβλίο που έγραψε την περίοδο της εφηβείας του δεν εκδόθηκε ποτέ. Ο πατέρας του το βρήκε και το έκαψε. Τίτλος του ‘διάφορες σελίδες από το ημερολόγιό μου’.

Ο Μαξ Ερνστ πέθανε την 1η Αυγούστου του 1914. Επέστρεψε στη ζωή στις 11 Νοεμβρίου 1918. Έφηβος που ήθελε να γίνει μάγος και να ανακαλύψει τον κεντρικό μύθο της εποχής του. Πότε-πότε συμβουλευόταν τον αητό που είχε προστατεύσει το αυγό της προγενέστερης ύπαρξής του. Οι συμβουλές του πουλιού μπορούν να γίνουν αισθητές μες από το έργο του».

Ημερολόγιο του Μαξ Ερνστ (Χανς Ρίχτερ, Νταντά, εκδόσεις Υποδομή), του δεύτερου Μάξιμου του Ομολογητή και επ’ αγιοτήτι τιμηθέντος λοχαγού στη χωρεία της καρδιάς μου.


Μη με κοροϊδέψετε μα, πολλές φορές, τα βράδυα που δε με πιάνει ύπνος, φαντάζομαι έναν καφενέ της Κολωνίας, εκεί που βρίσκονταν ο Μαξ Έρνστ κι ο ΖανΑρπδηλαδήοΧανςΑρπ, σκανταλιάρικα όμορφα αγόρια, για να ετοιμάσουν μια ακόμη ρεβίστα ή ένα χάπενινγκ στα δημόσια ουρητήρια -- τι να μας πείτε περί σκανδάλων μικροί και γελοίοι γραφιάδες των προστακτικών, τι να μας πείτε* -- φαντάζομαι το Μαξ να παίζει σχεδιάζοντας στους καταλόγους, να θυμώνει ο καφετζής -- άλλη φορα θα φιλήσω στο κούτελο το ΖανΑρπδηλαδήτοΧανςΑρπ-- και τον αγαπάω μ όλη τη δύναμη της καρδιάς μου, τον αγαπάω σαν προσευχή κι έρχεται ύπνος.

Άλλες φορές σκέφτομαι τον ΖανΑρπδηλαδήτονΧανςΑρπ να του δείχνει, έι, Μαξ, είναι μια μεγαλοκοπέλλα εκεί στο βάθος του χρόνου, τη βλέπεις; Ναι, ναι τη βλέπω, κουνάει το κεφάλι του συγκαταβατικά, κι ύστερα βάζουν τα χέρια στους κροτάφους, παλάμες ανοικτές προς τα έξω, και μου βγάζουνε τη γλώσσα και τους πιάνω στο κυνηγητό και περνάω την κορνίζα του χρόνου που την κρατά ο Μαξ όπως στο σκάκι και περνάω και τους πιάνω και αγκαλιαζόμαστε και γελάμε, πόσο γελάμε.

Και μετά πάμε στο δωμάτιο του Μαξ, πετώντας πάνω από τα τριαντάφυλλα κρυφά από τον μπαμπά Ερνστ, και πιάνουμε τα μολύβια και τα χαρτιά και τα νομίσματα και τους μικρούς όγκους των σπουδαίων πραγμάτων,
χαλκομανίες και χαρτιά και κλωστές και κουβαρίστρες και μια φωτογραφία του Μαξ όταν έσκαγε απ τ αυγό
και φτιάχνουμε όλο τον κόσμο πριν έρθουν οι μεγάλοι και τα πουν αυτά κολλάζ, χαλκομανίες και φροτάζ, πριν πουν πως "ο Μαξ Ερνστ ήταν εκείνος που πέρασε στην τέχνη του το κολλάζ και τις χαλκομανίες κι εκείνος που ανακάλυψε το φροτάζ", δηλαδή αυτό, δες,
που βάζουμε τη δραχμούλα κάτω από το χαρτί και μετά περνούμε από πάνω το μολύβι και φτιαχνεται μολυβί η δραχμούλα στο χαρτί κι ύστερα τόσο περήφανοι, δες, δες τι έκανα!


Ο Μαξ Ερνστ σήμερα, Μίνιμαξ, Ντανταμαξ, γιατί ο Κάπταιν Κουκ χτες και γιατί ο σουρρεαλισμός για πάντα.
Ο τίτλος - Ένα όνειρο αθωότητας - εκ του "Μια εβδομάδα αθωότητας", τίτλου βιβλιοέκδοσης των κολάζ του.

*Τι να μας πείτε,τι να μας πείτε περί σκανδάλων μικροί και γελοίοι γραφιάδες των προστακτικών, τι να μας πείτε, σας ζωγράφισε, εκεί, στο παραθυράκι, άκαρδοι, άκεφοι, ψηλομύτηδες, όνταμη, όνταχωρίς, ανθρωπάρια των προστακτικών
--!Δείτε!Διαβάστε!Ακούστε!Λατρέψτε!Γαμηθείτε!Φάτε!Πιείτε!Κάντε τούμπες!Προσκυνήστεμας! -- ανθρωπάρια των προστακτικών είστε εκεί και είστε αυτοί, ακριβώς αυτοί...