Συνδυαστική επί των αγελάδων
Αλβερίχου χάριν
Δεν έχω δει ποτέ μου πιο όμορφη αγελάδα! Είναι μια ροκ εν ρολ αγελάδα, μια φίφτυζ αγελάδα, μια αθώα, τρυφερή, ευτυχής αγελάδα στην παράδεισο έτοιμη να σου σκάσει ένα φιλί γιασεμί στο μάγουλο. Η πιο όμορφη αγελάδα του κόσμου είναι η κίτρινη αγελάδα του Φραντς Μαρκ, που δεν πρόκειται ποτέ να την αρμέξει κανείς, να την σταβλίσει κανείς, να την χρησιμοποιήσει κανείς. Ευλογημένη αγελάδα – Χόλυ κάου ινδήηδ, αγαπητοί μου, Χόλυ κάου ινδήηδ! Πες, έχεις δει ξανά μια τόσο όμορφη, τόσο γενναία, τόσο ευτυχισμένη, τόσο ερωτική αγελάδα; Αγελάδα ξεσάλωτη, αγελάδα προ της εκπτώσεως από τον αγελαδοπαράδεισο!
Τις αγελάδες μετά την πτώση τις ανέλαβε ο Μάρκος Σαγάλλ(ος αλλά όχι τελείως – πιο πολύ σαρώσος, εκ του σαρώνω, όχι του αμαρέττο αλλά του σαρωτικού τοιούτου).
Ο Μαρκ Σαγκάλ, λοιπόν, ήταν χωριατόπαιδο. Μεγαλωμένος στην αυλή ενός ρώσικου σπιτιού, όπου ο πιστός εβραίος χασάπης παππούς του έσφαζε, σύμφωνα με την παράδοση, πάντα κοσέρ, δυό τρεις γελάδες τη μέρα. Παρών στη σφαγή, ο Μαρκ την αντιμετωπίζει ως μιαν καθημερινότητα. Όμως, πρόκειται για μια ποιητική καθημερινότητα. Η σφαγή είναι σταύρωση και οδός επιστροφής σου λέει. Η σφαγμένη αγελάδα, το μπριζολίκι της αύριον, έχει κερδίσει την αιωνιότητα, έχει αναληφθεί στους ουρανούς. Να πως τα θυμάται:
Ο παππούς στο στάβλο του με μια χοντρή αγελάδα. Η αγελάδα όρθια, ακίνητη, μοιάζει ξεροκέφαλη. Ο παππούς την πλησιάζει και της λέει:
«Ε, άκου δω! Για δώσε μου αυτά τα πόδια να τα δέσω, οι άνθρωποι χρειάζονται κρέας, κατάλαβες;»
Η αγελάδα πέφτει κάτω μ έναν αναστεναγμό. Ακούει το θρόισμα της σίκαλης και αντικρύζει τον ουρανό πίσω από το φράχτη.
Ο χασάπης, ντυμένος στα μαύρα και τα άσπρα, με το μαχαίρι στα χέρια, σηκώνει τα μανίκια. Με δυσκολία ακούς την προσευχή καθώς, τεντώνει καλά το λαιμό της και χώνει την λεπίδα στο λαρύγγι της.
Λίμνες αίματος.
Χωρίς να αδημονούν, οι σκύλοι, οι κότες που στέκονται τριγύρω περιμένουν μα στάλα αίμα, καμμιά μπουκίτσα που τυχαία θα πέσει χάμω. Ακούγονταν μόνο θροΐσματα, ήχοι κατάποσης και τα αγκομαχητά του παππού μες στα πίδακες λίπους κι αίματος.
Κι εσύ, μικρή αγελάδα, γυμνή και σταυρωμένη, ονειρεύεσαι στους ουρανούς. Χάρη στο ολόλαμπρο μαχαίρι ανελήφθης.
Σιωπή. Τα εντόσθια πλέκονται και τα κομμάτια του κρέατος διαχωρίζονται. Το δέρμα ξεφλουδίζεται. Τριανταφυλλόχρωμες μπουκιές αιωρούνται για λίγο καθώς ο ατμός συγκεντρώνεται στον αέρα.
Πεθυμάω κοψίδια.
Πως ένας άνθρωπος κατέχει τέτοια τέχνη! Έτσι καθημερινά δυό- τρεις αγελάδες σκοτώνονται για να μπορέσουν οι κάτοικοι να γευτούνε φρέσκο κρέας.
(Από το βιβλίο του Sydney Alexander, Marc Chagall: A Biography, εκδ. Putman, 1978)
Παράλληλα, για το Σαγκάλ είναι το σύμβολο της μιας πραγματικότητας της ζωής του. Μια άλλη είναι το Παρίσι. Αυτά τα δυό «παράθυρα» στον κόσμο του αφήνει ανοιχτά στο ωτορετράτο του με επτά δάχτυλα (για το Μουσείο μοντέρνας τέχνης του Άμστερνταμ ξεκινούν προσκυνητές).
Υστερόγραφον ή Απόδραση από τις Αγελάδες
Στην πρώτη αγάπη, της ήρεμης ζωής, ο Μαρκ Σαγκάλ, μικρό παιδί, αγκαλιάζει τρυφερά το λαιμό του κόκκορα-αφέντη και τον ιππεύει λες κι ετοιμάζονται για το ταξίδι της επιστροφής. Ο Fredric Prokosch, (Voices: A Memoir, εκδ. Faber and Faber, Λονδίνο, 1983) θυμάται την συζήτησή τους, δίπλα στα βρώμικα νερά κάποιου καναλιού στη Βενετία.
«Όλοι οι πετεινοί είναι επηρμένοι» μου είπε σοβαρά. «Έχουν λόγους που είναι επηρμένοι. Ένας κόκορας είναι ιδιαιτέρως μεγαλοπρεπής. Αγαλλιάζει, κράζει και κυριαρχεί. Είναι ο αυτοκράτορας των λόφων της κοπριάς».
«Σας αρέσουν οι πετεινοί πιο πολύ από τους κύκνους; Έχετε ζωγραφίσει κύκνους ποτέ;»
«Προτιμώ τον πετεινό κατά πολύ. Ο πετεινός είναι ένας αριστοκράτης. Ο κύκνος είναι επίσης μεγαλοπρεπής, αλλά με πολύ μπουρζουάδικο τρόπο. Προσπαθεί να είναι αριστοκράτης αλλά δεν τα καταφέρνει τελείως. Ο κύκνος αρκείται στην αντανάκλαση του εαυτού του στο νερό. Ο πετεινός κοιτά τον ήλιο και βλέπει την αντανάκλασή του στον ήλιο."
Δεν έχω δει ποτέ μου πιο όμορφη αγελάδα! Είναι μια ροκ εν ρολ αγελάδα, μια φίφτυζ αγελάδα, μια αθώα, τρυφερή, ευτυχής αγελάδα στην παράδεισο έτοιμη να σου σκάσει ένα φιλί γιασεμί στο μάγουλο. Η πιο όμορφη αγελάδα του κόσμου είναι η κίτρινη αγελάδα του Φραντς Μαρκ, που δεν πρόκειται ποτέ να την αρμέξει κανείς, να την σταβλίσει κανείς, να την χρησιμοποιήσει κανείς. Ευλογημένη αγελάδα – Χόλυ κάου ινδήηδ, αγαπητοί μου, Χόλυ κάου ινδήηδ! Πες, έχεις δει ξανά μια τόσο όμορφη, τόσο γενναία, τόσο ευτυχισμένη, τόσο ερωτική αγελάδα; Αγελάδα ξεσάλωτη, αγελάδα προ της εκπτώσεως από τον αγελαδοπαράδεισο!
Τις αγελάδες μετά την πτώση τις ανέλαβε ο Μάρκος Σαγάλλ(ος αλλά όχι τελείως – πιο πολύ σαρώσος, εκ του σαρώνω, όχι του αμαρέττο αλλά του σαρωτικού τοιούτου).
Ο Μαρκ Σαγκάλ, λοιπόν, ήταν χωριατόπαιδο. Μεγαλωμένος στην αυλή ενός ρώσικου σπιτιού, όπου ο πιστός εβραίος χασάπης παππούς του έσφαζε, σύμφωνα με την παράδοση, πάντα κοσέρ, δυό τρεις γελάδες τη μέρα. Παρών στη σφαγή, ο Μαρκ την αντιμετωπίζει ως μιαν καθημερινότητα. Όμως, πρόκειται για μια ποιητική καθημερινότητα. Η σφαγή είναι σταύρωση και οδός επιστροφής σου λέει. Η σφαγμένη αγελάδα, το μπριζολίκι της αύριον, έχει κερδίσει την αιωνιότητα, έχει αναληφθεί στους ουρανούς. Να πως τα θυμάται:
Ο παππούς στο στάβλο του με μια χοντρή αγελάδα. Η αγελάδα όρθια, ακίνητη, μοιάζει ξεροκέφαλη. Ο παππούς την πλησιάζει και της λέει:
«Ε, άκου δω! Για δώσε μου αυτά τα πόδια να τα δέσω, οι άνθρωποι χρειάζονται κρέας, κατάλαβες;»
Η αγελάδα πέφτει κάτω μ έναν αναστεναγμό. Ακούει το θρόισμα της σίκαλης και αντικρύζει τον ουρανό πίσω από το φράχτη.
Ο χασάπης, ντυμένος στα μαύρα και τα άσπρα, με το μαχαίρι στα χέρια, σηκώνει τα μανίκια. Με δυσκολία ακούς την προσευχή καθώς, τεντώνει καλά το λαιμό της και χώνει την λεπίδα στο λαρύγγι της.
Λίμνες αίματος.
Χωρίς να αδημονούν, οι σκύλοι, οι κότες που στέκονται τριγύρω περιμένουν μα στάλα αίμα, καμμιά μπουκίτσα που τυχαία θα πέσει χάμω. Ακούγονταν μόνο θροΐσματα, ήχοι κατάποσης και τα αγκομαχητά του παππού μες στα πίδακες λίπους κι αίματος.
Κι εσύ, μικρή αγελάδα, γυμνή και σταυρωμένη, ονειρεύεσαι στους ουρανούς. Χάρη στο ολόλαμπρο μαχαίρι ανελήφθης.
Σιωπή. Τα εντόσθια πλέκονται και τα κομμάτια του κρέατος διαχωρίζονται. Το δέρμα ξεφλουδίζεται. Τριανταφυλλόχρωμες μπουκιές αιωρούνται για λίγο καθώς ο ατμός συγκεντρώνεται στον αέρα.
Πεθυμάω κοψίδια.
Πως ένας άνθρωπος κατέχει τέτοια τέχνη! Έτσι καθημερινά δυό- τρεις αγελάδες σκοτώνονται για να μπορέσουν οι κάτοικοι να γευτούνε φρέσκο κρέας.
(Από το βιβλίο του Sydney Alexander, Marc Chagall: A Biography, εκδ. Putman, 1978)
Παράλληλα, για το Σαγκάλ είναι το σύμβολο της μιας πραγματικότητας της ζωής του. Μια άλλη είναι το Παρίσι. Αυτά τα δυό «παράθυρα» στον κόσμο του αφήνει ανοιχτά στο ωτορετράτο του με επτά δάχτυλα (για το Μουσείο μοντέρνας τέχνης του Άμστερνταμ ξεκινούν προσκυνητές).
Υστερόγραφον ή Απόδραση από τις Αγελάδες
Στην πρώτη αγάπη, της ήρεμης ζωής, ο Μαρκ Σαγκάλ, μικρό παιδί, αγκαλιάζει τρυφερά το λαιμό του κόκκορα-αφέντη και τον ιππεύει λες κι ετοιμάζονται για το ταξίδι της επιστροφής. Ο Fredric Prokosch, (Voices: A Memoir, εκδ. Faber and Faber, Λονδίνο, 1983) θυμάται την συζήτησή τους, δίπλα στα βρώμικα νερά κάποιου καναλιού στη Βενετία.
«Όλοι οι πετεινοί είναι επηρμένοι» μου είπε σοβαρά. «Έχουν λόγους που είναι επηρμένοι. Ένας κόκορας είναι ιδιαιτέρως μεγαλοπρεπής. Αγαλλιάζει, κράζει και κυριαρχεί. Είναι ο αυτοκράτορας των λόφων της κοπριάς».
«Σας αρέσουν οι πετεινοί πιο πολύ από τους κύκνους; Έχετε ζωγραφίσει κύκνους ποτέ;»
«Προτιμώ τον πετεινό κατά πολύ. Ο πετεινός είναι ένας αριστοκράτης. Ο κύκνος είναι επίσης μεγαλοπρεπής, αλλά με πολύ μπουρζουάδικο τρόπο. Προσπαθεί να είναι αριστοκράτης αλλά δεν τα καταφέρνει τελείως. Ο κύκνος αρκείται στην αντανάκλαση του εαυτού του στο νερό. Ο πετεινός κοιτά τον ήλιο και βλέπει την αντανάκλασή του στον ήλιο."
Δια χειρός Μιραντολίνας | 10:30 μ.μ.
12 σχόλια. Εσείς τι λέτε;
Αμα αποκαλείς αυτό ένα απλό κέρασμα, τότε το πανδοχείο σου είναι το Raffles.
Επίσης αφού ο Μαρκ έχει κάνει αυτήν την σουινγκαριστή αγελάδα -και
μάλιστα κίτρινη- έχει πολύ κοντινή συγγένεια με τον Σαγκάλ και μου δίνει
-μαζί με τα χρώματα-ένα ελαφρυντικό.
Σε ένα βιβλίο, που ακόμα απορώ πώς στην ευχή βρέθηκε στο πατρικό μου,
είχα διαβάσει ότι η αγελάδα στα έργα του Σαγκάλ συμβολίζει την τροφό
του.Περί παπού χασάπη δεν ήξερα.
Τέλος, η σύνθεση του δημοσιεύματος είναι πολύ εντυπωσιακή και με
αποθαρρύνει-καθ' ότι τεμπέλης- να σου ανταποδώσω ανάλογα, οπότε απλώς
σου λέω εδώ πληροφοριακά ότι ο πολύ καλός νεοκλασσικιστής Bohuslav
Martinu έχει γράψει μια όπερα με το όνομά σου
Εντάξει. Με έστειλες. Έκλεισα για το Σαββατοκύριακο.
wow! what a great blog here. thanks.
Ααχ! Αισθάνομαι χορτάτος "από των ψιχίων των πιπτόντων από της τραπέζης των πλουσίων". Ωραιότατος ο Σαγκάλ. Εννοώ ο δικός σας Σαγκάλ. Στο πρώτο απόσπασμα τα λόγια είναι δικά του; Γραπτός ή προφορικός λόγος; Η μετάφραση είναι χομέηντ ή κυκλοφορεί στην πιάτσα;
Μα, γι αυτό το κείμενο, Αλβέριχε -- χάρη στο "λάθος" σου θυμήθηκα τις αγελάδες τους και τις συνδύασα- πως αλλοιώς; Άρα δεν έχεις να ανταποδώσεις τίποτε - ίσα ίσα είμαι υπόχρεως διότι προχώρησα χάρη σε σένα ένα βηματάκι ακόμη.
Όσο για την όπερα, κάπως ετσι δικαιώνουμε την ύπαρξή μας σε τούτη τη γη τα κοράσια -- ο σιορ Γολδόνης κι ο κυρ-Μποϋσλαβ μου δώσαν κάποιαν αξία της λοκαντιέρας...
Πολλές φορές οι ζωγράφοι παρουσιάζονται σαν κάτι διανοουμενιστικα όντα, που όλο θέλουν να συμβολίζουν, παριστάνουν, οδηγούν ή ξερωγωτι. Ένας ωραίος τρόπος που έχουν βρει οι υποτιθέμενες ελίτ να τους προσετερίζονται (μετά θάνατον) και να μας αποδιώχνουν από τη ζωγραφική. Να την κάνουν να μοιάζει "τέχνη των ολίγων". Είναι τόσο λαϊκή όσο κι η μουσική, όμως, νομίζω.
Είναι κρίμα να τρώμε παραμύθι. Ειδικά στο δευτερο μισό του 20ου αιώνα, που πάνε να μας ψήσουν ότι υπήρξαν πρωτοπορίες ή επαναστάσεις. Ο πολιτισμός της τσίχλας θέλει να ξεχάσει το αναμάσημα...
Αθήναιε, ευχαριστώ - και μόλις επιστρέψεις, ρίξε μιαν ανάλυση στο τι είναι κοσέρ ακριβώς, να χαρείς το καγιέν σου!
Jeff dear, a million thanks! It’s al greek to you, I know, but paintings speak by themselves, isnt it? Just like your photos.
Κάπταιν Κουκ με τιμάτε!
Γραπτός λόγος αυτού του ιδίου. Η πηγη αναφέρεται στο τέλος του αποσπάσματος. Η μετάφραση είναι χομέηντ -- το έχω αγγλικά και δε νομίζω να το έβγαλαν ποτέ στα ελληνικά.
Καταγραφει και ένα ακόμη νόστιμο -- πως σε κάποια γιορτή, όπου είχαν σφάξει κι είχαν σφάξει, ο παππούς εξαφανίζεται αφού στρωθεί το τραπέζι. Τον αναζητούν και τελικά τον βρίσκουν στην ταράτσα να τρώει καρότα.
Με αυτό τον παππού περνούσε τα καλοκαίρια του.
Ο Σαγκάλ είναι ωραιότατος έτσι κι αλλοιώς, παραδεχθείτε!
'Ωστε ο παππούς του Chagal ήταν shochet; Χασάπης που εκτελούσε τη σφαγή των ζώων σύμφωνα με το κομμάτι του ιουδαικού νόμου που αφορούσε στην κατανάλωση της τροφής,το kashrut...
Shochet δε γίνεται ο καθένας,πρέπει να είναι άτομο που να είναι γνωστό για τον πράο χαρακτήρα του κ το σεβασμό του προς της φύση κ τα πλάσματά της.Οι Άραβες έχουν την αντίστοιχη Zabiha. Απ'όσο είμαι σε θέση να γνωρίζω τόσο το shochet όσο κ η zabiha είναι ο πιο ανώδυνος τρόπος θανάτωσης των ζώων ο οποίος είναι ακαριαίος κ επιτρέπει την πλήρη απομάκρυνση του αίματος από το ζώο.
Και κάτι συγκινητικό.Πριν από ένα μήνα, ίσως κ πιο πολύ πέθανε ο τελευταίος χασάπης shochet της Αθήνας. Αυτό αναστάτωσε αρκετά τα υπέργηρα μέλη της εβραικής κοινότητας τα οποία κρατούν τους κανόνες kashrut κ προτάθηκαν διάφορες λύσεις.Δόθηκε τελικά η σολομώντεια. Η Αθήνα είναι γεμάτη μουσουλμάνους κ έχει τουλάχιστον 3 χασάπηδες που σφάζουν σύμφωνα με τη zabiha κ οι τρεις εξαιρετικοί άνθρωποι κ οι τρεις προθυμοποιήθηκαν αμέσως να σφάζουν κ για λογαριασμό της εβραικής κοινότητας σύμφωνα με τους δικούς τους κανόνες. Αυτό βέβαια δε θα γινόταν ποτέ σε ασκεναζίμ κοινότητα η οποία δεν αναγνωρίζει τη zabiha ως kosher. Εδώ όμως δεν έχουμε τέτοια προβλήματα...
Αθήναιε είσαι θησαυρός!
Κατ' αρχήν, ευχαριστώ για τον Σαγκάλ και ευχαριστώ και στους άλλους για τα ωραία σας σχόλια.
Πραγματολογικά (και βαρετά), να προσθέσω πως έχω έναν φίλο που δούλευε στη Δανία σε πρότυπο κοσέρ / χαλάλ σφαγείο. Στο τμήμα κοτόπουλων, τα κρεμασμένα από τα πόδια πουλερικά αποκεφαλίζονταν πάνω από καλάθια και μετά μετεωρίζονταν περιστρεφόμενα πάνω από μεταλλικούς οχετούς ώσπου να στραγγίσει όλο τους το αίμα. Όταν σταματούσαν οι συσπάσεις, αναλάμβαναν ο εντεταλμένος ιμάμης και ο εντεταλμένος ραββίνος.
Ισχυριζόταν ο φίλος μου πως στο τμήμα αμνοεριφίων η κατάσταση ήταν σαφώς φρικτότερη, αφού τα ζώα αιμορραγούσαν μέχρι θανάτου σπαρταρώντας και βελάζοντας οικτρά, ξεφεύγοντας καμμιά φορά από τις μέγγενες.
Τέλος πάντων. Είμαι παμφάγος αλλά νομίζω πως δεν υπάρχουν πραγματικά ανώδυνοι τρόποι θανάτωσης, ιδίως των μεγάλων ζώων.
Σραόσα, οι σύγχρονες μέθοδοι σφαγής δεν είναι τόσο σκληρές. Όμως, ποτέ κανένα είδος και καμμιά γενιά δεν έσπειρε τόσο θάνατο για να θραφεί όσο οι τελευταίες γενιές του ανθρώπου -- από την εκβιομηχάνιση της ζωικής παραγωγής και μετά.
Παράλληλα, είμαστε οι γενιές που έχουν χάσει περισσότερο την επαφή με τη φύση και την ζωή των άλλων πλασματων. Είναι τρομακτικά όλ αυτά, αν τα σκεφτείς στην ουσία τους.
Sraosha τα πράγματα είναι ΚΑΙ έτσι όπως τα λέτε.Όμως έχω πάει αρκετές φορές σε σφαγείο για εκπαιδευτικούς λόγους που έχουν να κάνουν με τη μαγειρική( εαν δεν τεμαχίσεις ζώο δε μαθαίνεις ποτέ πως μαγειρεύεται) κ αυτό που θυμάμαι ήταν το άγχος κ η αγωνία να "τελειώνεις" για να μην ακούς τις σπαραχτικές κραυγές.
Το σφαγείο, ο θύτης μιας χωρίς νόημα ιεροτελεστίας, τα μωρά σφάγια, το δέρμα, τα φτερά, μμμ έτσι εξηγούνται τα χρώματα στον Σαγκάλ..
Κατερίνα, καλώς όρισες!
Ειλικρινά δεν καταλαβαίνω το σχόλιό σου -- ούτε γιατί η ιεροτελεστία είναι χωρίς νόημα (ειδικά σε κοινωνίες που εξαρτούνταν πλήρως απο την αγροτοκτηνοτροφία), ούτε ποιά είναι τα μωρά σφάγια (το "μικρή αγελάδα" είναι χαιδευτικό, "αγελαδίτσα" σα να λέμε), ούτε σε τι αυτά "εξηγούν" τα χρώματα του Σαγκαλ. Όποτε έχεις χρόνο γίνε πιο αναλυτική!
Όσο για μένα, δεν νομίζω καν ότι ο Σαγκάλ είναι ζωγράφος που χρειάζεται εξήγηση --ή τα χρώματα του έστω. Τουλάχιστον όχι περισσότερο από το νερό της φυσικής πηγής.
Την καλή σου την κουβέντα
πίσω στην κουζίνα...