Τον είδες με τα μάτια σου, γιαγιά, τον βασιλέα;

Δεν είχε μιλήσει καθόλου. Ήρεμη, αριστοκρατική, λεπτή και κατάλευκη, απόφοιτος παρθεναγωγείου, γόνος μιας από τις γνωστότερες οικογένειες της Πόλης, άφηνε τον αδελφό της να κάνει όλη την κουβέντα. Μπήκε μιά για να ρωτήσει τι θέλω να με τρατάρει και δεν εμφανίστηκε παρά μόνο με το δίσκο γεμάτο, τα σπιτικά γλυκά και το δροσερό νερό. Συζητούσαμε το μύθο του μαρμαρωμένου βασιληά - ήμουν όλο το πρωί στο Μπαλουκλί, ύστερα στο Πατριαρχείο, τα τείχη, τη Μονή της Χώρας, την ΑγιαΣοφιά...

Ο αδελφός της, ένας πολίτης άρχοντας, που νοσταλγικά μιλούσε για το βίο τους παλιότερα στην Πόλη, μπορούσε άλλωστε να καλύψει το χώρο δέκα ομιλητών, τι δύο! Τη μια με μένα συζητούσε ελληνικά, την άλλη απευθυνόταν στο συνοδό μου στα κούρδικα, επιδεικνύοντας την πολυγλωσσία του, πράμμα συνηθισμένο μεταξύ των Πολιτών. "Έμαθα τα κούρδικα στο στρατό", μου είπε. Οι μειονότητες συναντώνται πάντα στα σύνορα...

Η δεσποινίς Μαρία δεν μιλούσε όλη αυτή ώρα. Μια φορά μπήκε, ίσα να δει πως όλα είναι καλά, καρφώνοντας βλέμμα τρυφερό στον αδελφό της κι αποχωρώντας αθόρυβη. Κι άλλη μία φορά ήρθε ενώ η κουβέντα γυρνούσε γύρω από το μύθο.

-Πέθανε ο βασιλέας, δεσποινίς Μαρία;

Σιωπή. Και μια κουβέντα να ανεβαίνει το λαιμό της και να αγωνίζεται να την καταπιεί. Επιμένω:

-Εσείς τι λέτε; Ζει ο βασιλέας, δεσποινίς Μαρία; ή πέθανε;

- Κοίτα κόρη μου –μάτια βουρκώνουν, φωνή πνιχτή- εμείς μάθαμε να μη μιλούμε, μα –το χεις κλειστό αυτό; ναι, δεσποινίς Μαρία, είναι κλειστό το κασετόφωνο- εμείς δεν μιλάμε μα μες στην καρδιά μας το ξέρουμε, ο βασιλέας μας ζει, μαρμάρωσε - μάτια γεμίζουν, τρέχουν-- κι εγώ σου λέω, και τα ψάρια στο Μπαλουκλή θα ξαναγυρίσουν στο τηγάνι, κι ο βασιλέας μας θα ξεμαρμαρωθεί, αλλιώς κανένας μας δε θα ζούσε κόρη μου, κανένας. Γιατί να ζεις αλλιώς; Γιατί να ζεις εδώ; Να σου φέρω λίγο νερατζάκι ακόμη, που το έκαμα με τα χεράκια μου;

λέει και σκουπίζει ευγενικά τα δάκρυά της, η δεσποινίς Μαρία των 72 Μαίων

Μνήμη Κωνσταντινουπόλεως, 1991

Στην Κατερίνα