Ακολουθεί Διαφήμιση...

[…]Η ομάδα «Καρατρανσαβανγκάρντια», η οποία δημιουργήθηκε το 1988 αποτελεί πλέον την μακροβιότερη εικαστική ομάδα στον ελληνικό χώρο. Η ομάδα η οποία δημιουργήθηκε για να εκφράσει τις πολιτικές και κοινωνικές αναζητήσεις των μελών της, μέσα από τον κοινό βίο και τη δημιουργία, βασίζεται στα πρότυπα των ντανταϊστικών ομάδων: η συμμετοχή σε αυτήν δεν απαιτεί εικαστική συμπόρευση ούτε ιδεολογική ταύτιση, αλλά δράση στην κατεύθυνση της άσκησης κριτικής μέσω της δημιουργικής έκφρασης.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιχειρεί να εκφράσει με σύγχρονο τρόπο το ιδεώδες της σύνθεσης της συλλογικής δράσης, που έρχεται τόσο μακριά από την κοινοτική και κοινοβιακή μας παράδοση και την σύγχρονη ευαισθησία της προσωπικής δημιουργίας. Εξ άλλου τα μέλη της ομάδας δεν έμειναν κλεισμένα στην αυτοαναπαραγωγή της δικής τους συλλογικότητας, αλλά πρωτοστάτησαν στην κατάληψη του Φωτεινίου που αποτέλεσε χώρο διαμόρφωσης μιας από τις σύγχρονες γενιές καλλιτεχνών.

Η ομάδα εξέθεσε για πρώτη φορά έργα της στην Αθήνα το 1989, ενώ είχε συμμετοχή σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, εικαστικά δρώμενα και οργανωμένα συμβάντα πάντα με την συμμετοχή φίλων από τον καλλιτεχνικό χώρο. Σήμερα περιλαμβάνει τρία βασικά μέλη, δέκα επίτιμα και πολλούς συνεργάτες.

Αλλά βέβαια αυτό το ιδεώδες της συν θέσεως, για να είναι έγκυρο και αυθεντικό, μια και μιλάμε για εικαστική ομάδα, θα πρέπει να μετουσιώνεται στο έργο των ίδιων των καλλιτεχνών που συμμετέχουν σε αυτήν να μεταβάλλεται σε σάρκα και άθλημα. […]

Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον οριστικό ενταφιασμό των ονείρων της Μεγάλης Ελλάδας, κυριαρχεί ένας πικρόχολος και διαψευσμένος ρεαλισμός· “νέα εθνική ιδέα” γίνεται αποκλειστικά η δίψα και η επιθυμία “να φθάσουμε τη Δύση”. Οι κριτικές του εργαλειακού ορθολογισμού που κυριαρχούσαν στο φιλοσοφικό πεδίο στην ύστερη Δύση, ή ακόμα περισσότερο τα ρεύματα της “επιστροφής” στο παρελθόν, έμοιαζαν εντελώς ξένα προς το κυρίαρχο ιδεολογικό και πνευματικό τοπίο της χώρας. Ο αριστερός και φιλελεύθερος διαφωτισμός θα επιβληθούν χωρίς σχεδόν καμία αμφισβήτηση μέχρι τη δεκαετία του ’60. Ακόμα και στον θρησκευτικό χώρο, η ηγεμονία των ευσεβιστικών “κοσμικών” οργανώσεων θα εμποδίζει την ανάδειξη μιας ορθόδοξης “ρομαντικής” πνευματικότητας . Η σύγχρονη διανόηση, όπως διαμορφώθηκε στη μεταπολεμική περίοδο στα ελλαδικά πλαίσια, αποτελούσε μια παρασιτική ως προς τη Δύση, “φιλοδυτική” και όχι αυθεντικά “δυτική” διανόηση˙ μια τάξη “διαχωρισμένη” από την ελληνική κοινωνία, που επιχειρεί από τα “έξω” να δυτικοποιήσει μια “καθυστερημένη” ή “ανατολίζουσα” κοινωνία.

Οι φωνές που αντιστέκονταν στον εκδυτικισμό και τον εργαλειακό ορθολογισμό θα περιοριστούν κυρίως στον χώρο της τέχνης. Ο Καβάφης και ο Πικιώνης, ο Τσαρούχης ή ο Παρθένης και ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας, ο Σικελιανός, ο Καζαντζάκης, ο Ελύτης ή ο Κάλας, ο Εγγονόπουλος ή ο Κοντογλου θα δοκιμάσουν ένα εγχείρημα σύνθεσης ορθολογισμού και ρομαντισμού, θα επιχειρήσουν μια «ρομαντική» ή ακόμα και υπερρεαλιστική κριτική της Δύσης, συνδυασμένη για πολλούς από αυτούς με μια “επιστροφή” στην ελληνικότητα, ακριβώς γιατί είχαν ήδη διανύσει τον δρόμο προς τη Δύση. Ο Γιώργος Σεφέρης θα το εκφράσει με μια δωρική και ανεπανάληπτη λιτότητα: “γυρίσαμε διψασμένοι από τη Δύση”.

Ιδού πως εξέφραζε ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας αυτή τη νέα συνείδηση της γενιάς του: “Με τη συνεχή καλλιέργεια αυτής της ιδέας άρχισε να εισχωρή το αίτημα της γνησιότητος και της Ελληνικότητος μέσα στις πλαστικές τέχνες… Ούτε και θα υπήρχε σε μας τέτοιο πρόβλημα, τουλάχιστον σ’ αυτή τη μορφή, αν η εξέλιξή μας είχε γίνη φυσιολογικά από τους βυζαντινούς χρόνους. Η δουλεία απέκοψε την εσωτερική εξέλιξη και συγχρόνως μας απέκοψε από την εξέλιξη των άλλων. Το ελεύθερο κράτος εν σπουδή, για να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, δεν ενδιαφέρθηκε να μάθη εάν υπήρχε καιρός να ωριμάση η εσωτερική μας οντότητα σύμφωνα μα τα δικά της αιτήματα. Ποδοπατήσαμε τον εαυτό μας με αδιαφορία, κυνηγώντας μια χίμαιρα που κι αν την φθάναμε, δεν είχε να μας προσφέρη τίποτε το πνευματικώς αξιόλογο… Αυτούς τους σκοπέλους έπρεπε να αποφύγομε πάση θυσία: την επιστροφή σε νεκρούς τύπους και την άγνοια των αρχών που δημιούργησαν αυτούς τους τύπους. Επί πλέον έπρεπε το κύριο ελάττωμά μας: την έλλειψη συνοχής στην παράδοσή μας και την απομόνωσή μας από τη Δυτική Αναγέννηση να το μετατρέψομε σε προτέρημα”.

Μετά το 1980 και τον σαρωτικό εκδυτικισμό της ελληνικής κοινωνίας οι μόνες αντιδράσεις θα έλθουν από τις πτέρυγες της διανόησης, που βρίσκονταν πιο κοντά στην παράδοση ή από εκείνες που υπήρξαν οι πλέον… δυτικές. Αρχικά, και εύλογα, από το κομμάτι εκείνο της θρησκευόμενης διανόησης και της εκκλησίας που κατανόησε πως ο εκδυτικισμός της κοινωνίας και της εκκλησίας οδηγεί στην εξάλειψη της ορθόδοξης ταυτότητας. Η μεγάλη «ρομαντική» επιστροφή της εκκλησίας θα εγκαινιαστεί με την επιστροφή στο Άγιον Όρος, την αναβίωση του κοινοβιακού πνεύματος, την αναζήτηση του ιδιαίτερου ελληνικού δρόμου, του συνδεδεμένου με την τριαδικότητα, την παράδοση των ησυχαστών, την απόρριψη της δυτικής νοησιαρχίας. Στην αριστερά, εκείνοι που θα συνδεθούν με τη ριζοσπαστική κριτική του '68, της οικολογίας, ή φιλοσοφικών ρευμάτων όπως η Σχολή της Φρανκφούρτης, θα προσεγγίσουν μια ρομαντική ευαισθησία, είτε μέσω της «νεο-ορθοδοξίας» είτε με την συνάντηση με τα κριτικά ρεύματα της Δύσης, και την πρόταξη μιας “σύνθεσης” ρομαντισμού και διαφωτισμού. Αναδεικνύονται, λοιπόν, νέες και πρωτότυπες δυνατότητες για μια αυθεντική και εγχώρια συγκρότηση ενός νεορομαντικού προτάγματος, ενός “ελληνικού δρόμου” στη μετανεωτερικότητα; Θα πρόκειται, επί τέλους, για τη συνάντηση της εγχώριας παράδοσης με τη δυτική κριτική του εργαλειακού ορθολογισμού και δυνητικά με την ανατολική και απω-ανατολική εσωτερικότητα;

Ένα τέτοιο κοινωνικό όραμα αντλεί από το παρελθόν, από τις προ-αγροτικές κοινότητες σε ό,τι αφορά τον εξισωτισμό και τη σχέση με τη φύση, από την αρχαία Ελλάδα για την οικοδόμηση της πόλεως, της κοινωνίας των πολιτών και τον ρόλο της φιλοσοφίας, από τους ελληνιστικούς χρόνους και την Κίνα για μια μη χρησιμοθηρική επιστημονική δραστηριότητα, από τις μεσαιωνικές πόλεις για τον ρόλο της γειτονιάς και της πλατείας μέσα στην πόλη, από την Αναγέννηση και τη σεξπηρική Αγγλία για την άνθηση της Τέχνης, από τη μοναστική κοινότητα του Αγίου Όρους για τα πρότυπα μιας κολεκτίβας, κ.ο.κ. Συντίθεται με την τεχνολογία της πληροφορίας, τις ήπιες μορφές ενέργειας, τη μινιατουροποίηση της παραγωγικής διαδικασίας, τις εμπειρίες της ψυχανάλυσης και τις κατακτήσεις της σύγχρονης τέχνης. Και τέλος, με όλες τις μεγάλες επαναστατικές απόπειρες και πειράματα των τελευταίων αιώνων, από την Επανάσταση των ζηλωτών στη Θεσσαλονίκη του 14ου αιώνα, τους “εξισωτές” και τους “σκαφτιάδες” της Αγγλικής Επανάστασης, τους “αβράκωτους” στη Γαλλία, την Επανάσταση του 1821 στην Ελλάδα, τις Επαναστάσεις του 1848 και του 1870 στην Ευρώπη, τη Ρώσικη και την Ισπανική, την Κινεζική, την Αντίσταση του 1941-44 και το 1968.

Μπορούμε άραγε να ξανασυνδέσουμε το χαμένο νήμα;

Για πολλά –πάρα πολλά– χρόνια, όνειρο και όραμα μας, υπήρξε η σύνθεση ανάμεσα στη δική μας παράδοση, την "ανατολική" και τη νεωτερικότητα. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο εντάσσεται και η προώθηση της δικής μας αντίληψης για τον ελληνισμό, τον αρχαίο και το μεσαιωνικό, που δεν ταυτίζεται με τη δυτική πρόσληψή του. Γιατί η αρχαιοελληνική παράδοση θα ενταχθεί στο σύστημα της δυτικής σκέψης, μέσα από την λατινική πρόσληψη της, ενώ σ' εμάς ο δρόμος περνούσε μέσα από τη βυζαντινή. Μόνο που εμείς δεν κατορθώσαμε να δώσουμε μια νεώτερη, σύγχρονη, εκδοχή αυτής της συνέχειας.

Αν είχε υπάρξει μια τέτοια συνέχεια, θα διαμορφώναμε ίσως μια εκδοχή της νεωτερικότητας, που θα περιλάμβανε τη δική μας συνεισφορά σε αυτή και, κατά συνέπεια, θα οδηγούσε στην... «αλλοίωση» της, την απόρριψη, ίσως, του εργαλειακού χαρακτήρα της και τη διαμόρφωση μιας νέας πρότασης με οικουμενικές διαστάσεις.

Μοιάζει με τετραγωνισμό του κύκλου, αλλά αυτή ακριβώς η βούληση μας εμπνέει, αυτή η βούληση εμπνέει τους Καραρατρανσαβανγκάρντια, στις καλύτερες στιγμές τους, για έναν «τρίτο» δρόμο, ανάμεσα στους "εκσυγχρονιστές"-«μεταμοντέρνους» -για τους οποίους η αναπαραγωγή της Δύσης και η συγχώνευση μας σε αυτή είναι το μέγιστο που μπορούμε να επιτύχουμε– και τους «ανατολικούς», για τους οποίους αρκεί απλώς η «επιστροφή» στη δική μας παράδοση". Μόνο «η τέχνη της ποιήσεως» μας προσέφερε μια καταφυγή, μια παρηγοριά, μια ελπίδα πως ίσως αυτό το όραμα μπορέσει να πάρει σάρκα και οστά, από τον Καβάφη από τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα έως τον Πικιώνη, που προσπαθούσαν να ενεργοποιήσουν αυτή τη σύνθεση […]

Αποσπάσματα από κείμενο του Γιώργου Καραμπελιά, για την ομάδα «Καρατρανσαβαντγκάρντια» που εκθέτει στο Μύλο της Θεσσαλονίκης από 3 ως 18 Δεκεμβρίου.

Το βράδυ του Σαββάτου θα είναι κι οι τρεις τους στο Μύλο (να μου τους φιλήσετε, αν πάτε). Στα εγκαίνια, ο Γίγας θα εκθέσει και έργο του- τατουάζ στην πλάτη μποξέρ της εθνικής ομάδας (μαζί με τον μποξέρ, ναι). Παράλληλα, θα εργαστεί στον εκθεσιακό χώρο, στο Μύλο 3-5 Δεκεμβρίου, σε μουσαμά πολλών μέτρων, για να παράγει «Τέχνη με το Μέτρο». Ο αγοραστής θα τεμαχίζει την επιφάνεια σε κομμάτια του μισού, ενός, ενάμισυ ή δύο μέτρων,όπου εκείνος επιθυμεί.Το χάπενινγκ θα ολοκληρωθεί στις 17/12 και18/12 οπότε θα πουληθούν τα "Ρετάλια της Τέχνης".