14.3.06

Αλόις Σενεφέλντερ: Η επιτυχία της αποτυχίας

Εκείνο το πρωί ξύπνησε ιδιαίτερα εκνευρισμένος. Είχε μέρες να κοιμηθεί καλά αλλά εκείνη ειδικά ξύπνησε βγάζοντας καπνό από τα αυτιά του. Είχε άδικο; Όχι, πέστε μου! Είχε; Αυτός, ο Αλόις Σενεφέλντερ, με μια παιδεία που ελάχιστοι μπορούσαν να επιδείξουν σε ολόκληρη την Πράγα –στην Πραγα! –, αυτός, ο γιός του μεγαλύτερου ηθοποιού που είχε δει ποτέ το Βασιλικό Θέατρο, να χρειάζεται να παρακαλάει εδώ και κει μπας και δει τα έργα του τυπωμένα!

Δεν καταλαβαίνουν από τέχνη κύριε! Όχι, δεν καταλαβαίνουν. Δεν ξέρουν τι τους γίνεται! Αυτός, γεννημένος θεατράνθρωπος, γεννημένος ποιητής, συγγραφέας, να πρέπει να ανέχεται κριτικές που τον χαρακτηρίζουν «κάκιστο» και «καλλιτεχνικά ανύπαρκτο»… Και άντε να τις ανεχθεί, αν ήταν να μείνουν μεταξύ μας. Το κακό είναι ότι τις διαβάζουν κι οι εκδότες. Κατάλαβες; Κι έτσι, αρνούνται να φέρουν το κοινό σε επαφή με την υψηλή του τέχνη.

Ο πόλεμος ενάντια στο πολυσήμαντο έργο του δε σταματά εδώ. Όταν αποφάσισε να τους αφαιρέσει το μεγαλύτερο όπλο, όταν αποφάσισε αυτός, ένας Σενεφέλντερ, να μάθει την ταπεινή τέχνη της τυπογραφίας και να ιδρύσει τον προσωπικό του εκδοτικό Οίκο, είδε τη ζήλεια τους σε όλο της το μεγαλείο. Τα βιβλία του δεν έμπαιναν στις προθήκες, οι βιβλιοπώλες δεν τα σύστηναν στο κοινό… Η συνομωσία εναντίον του δεν γνώριζε όρια! Ο πόλεμος ήταν ολικός! Και το χειρότερο, φαινόταν ότι θα τον κέρδιζε ο εχθρός. Βλέπεις, το κόστος των εγχάρακτων τυπογραφικών πλακών που χρειαζόταν για να τυπωθούν τα αριστουργήματά του, ήταν τόσο μεγάλο, που θα χρειαζόταν μια περιουσία για να μπορέσει να τυπώσει τα άπαντά του. Και δεν του χε μείνει τίποτε.

Όμως, όχι! Όχι και πάλι Όχι! Δεν θα τους επέτρεπε να νικήσουν. Θα έπεφτε όρθιος φυλάσσοντας τις Θερμοπύλες της μεγαλοφυΐας του! Μολών λαβέ! Θα ξέφευγε από την αφάνεια, θα έβρισκε έναν καινούριο τρόπο να τυπώσει σε εκατοντάδες φτηνά αντίτυπα τα αριστουργήματά του και τότε, τότε, αχ! θα έβλεπαν τότε πως θα τον αγκάλιαζαν και θα τον δόξαζαν τα πλήθη!

Άρχισε να συμμαζεύει το σπίτι με νευρικές κινήσεις. Απ όταν είχε αρχίσει να πειραματίζεται με το χαλκό, φτηνό και διαθέσιμο υλικό, το χε παρατήσει κάπως. Ζοχαδιασμένος μάζεψε τα άπλυτα να τα πάει στην πλύστρα. Ωχ! Η πλύστρα… Θυμήθηκε ότι την προηγούμενη φορά του χε χάσει δυό σκελέες και μία φανέλλα, και κοντοστάθηκε. Καλύτερα να ετοίμαζε μια λίστα με τα ρούχα που θα της πήγαινε για πλύσιμο, ώστε να μπορεί να ελέγξει κατόπιν, στην παραλαβή, αν του παραδόθηκαν όλα.

Βιαστικά σημείωσε με ένα φτηνό, λιπαρό μολύβι πάνω σε μια ασβεστολιθική πλάκα που βρήκε πρόχειρη κι έφυγε να την προλάβει. Αλλοιώς θα έπρεπε να περιμένει ως αύριο και δεν είχε καμμία όρεξη. Επέστρεψε σπίτι πιο ήρεμος. Πάντα μια βόλτα τον ηρεμούσε. Άφησε το σακάκι του στον καλόγερο και κοίταξε το χώρο, μήπως του ξέφυγε τίποτε στο συμμάζεμα. Και τότε το πρόσεξε.

Τα γράμματα πάνω στην ασβεστολιθική πλάκα σα να είχαν βαθύνει. Πήγε να τα ξύσει με το νύχι αλλά δεν έβγαιναν. Πείσμωσε. Πήρε το οξύ που είχε πρόχειρο για τα πειράματά του. Τίποτε! Ή μαλλον, πολλά: το ανάγλυφο των γραμμάτων γινόταν πιο έντονο. Ανατρίχιασε! Όλα έδειχναν ότι βρισκόταν κοντά στην ανακάλυψη που αναζητούσε –ναι, υπήρχε εδώ ο τρόπος να τυπώσει φτηνά τα έργα του, να μπορέσει επιτέλους να παρακάμψει τους εκδοτικούς οίκους και να αποδείξει την αξία του. Υπήρχε τρόπος να τον ανακαλύψει ο κόσμος! Επιτέλους ήγγικεν η ώρα! Ο Αλόις Σενεφέλντερ, αποτυχημένος ποιητής, άθλιος θεατρικός συγγραφέας και κάκιστος πεζογραφος, μεγαλομανής και ανίκανος να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα, στρώθηκε στη δουλειά.

Λίγα χρόνια αργότερα, ο Αλόις Σενεφέλντερ θα αναγνωρίζονταν ως ο εφευρέτης της λιθογραφίας, χάρη στο πείσμα του, δυό χαμένες σκελέες, μια φανέλλα κι ένα ανάστατο σπίτι. Αφιερώθηκε στην έρευνα της χάραξης μετα το τυχαίο πρώτο θετικό αποτέλεσμα. Και, εν τέλει, κατόρθωσε, λίγο πριν την ανατολή του 19ου αιώνα, να δημιουργήσει την πιο φτηνή σε κόστος και ακριβέστατη τυπογραφικά μέθοδο, η οποία ονομάστηκε λιθογραφία, από τις ελληνικές λέξεις που αποτύπωναν το είδος της μεθόδου αλλά και το βασικό υλικό που χρησιμοποιούνταν σε αυτήν (ασβεστόλιθος).

Τύπωσε όλα του τα έργα λιθογραφικά. Η λογοτεχνική αναγνώριση που περίμενε δεν ήρθε ποτέ, αλλά ανδριάντες του στήθηκαν και στο Μόναχο και στην Πράγα, ως φόρος τιμής στον εφευρέτη. Η μεγαλύτερη εκδίκησή του, όμως, ήταν ότι τα αντίτυπα του μέτριου έως κάκιστου έργου του είναι σήμερα πανάκριβα κι αναρπαστα μεταξύ των συλλεκτών ως τα πρώτα που τυπώθηκαν λιθογραφικά.

Ο πρώτος που υιοθέτησε τη λιθογραφία στις εικαστικές του αναζητήσεις, ήταν ο άνθρωπος-μήτρα του νέου εικαστικού λόγου, Φρανθίσκο Γκόγια. Ακολούθησε ο Ευγένιος Δελακρουά πριν η μέθοδος αρχίσει να διαδίδεται και να απασχολεί τους νέους καλλιτέχνες, όπως ο Γκωγκέν, ο Ντεγκά, ο Μανέ και ο μέγας υπηρέτης της έγχρωμης λιθογραφίας, ο άνθρωπος που στήριξε σε αυτήν το έργο του, Ανρί ντε Τουλούζ Λωτρεκ.

Νέο ύφος και ήθος έδωσε στη λιθογραφία, με τα συγκλονιστικά Μιζερέρε του, ο άγιος των δυτικών εικαστικών, Ζωρζ Ρουώ.Στον 20ο αιώνα, όλα τα ιερά τέρατα, από τους μεξικάνους μουραλίστας ως τον Πάμπλο Πικάσσο, δημιούργησαν λιθογραφίες. Ήταν μέσο εύκολο, εύχρηστο, με άλλες εικαστικές δυνατότητες και, παραλληλα ένα μέσο που βοηθούσε στην οικονομική αναπαραγωγή έργων, έτσι ώστε να μπορούν να γίνουν προσιτά σε ευρύτερο κοινό.

Η εφεύρεση του Σενεφέλντερ δεν επηρέασε μόνον τη ζωγραφική, ούτε ήταν αυτή η κύρια προσφορά της. Το σημαντικότερο είναι ότι άλλαξε την ιστορία της τυπογραφίας. Η ιστορία του Τύπου λιθο-χαράχθηκε, επί ενάμισυ σχεδόν αιώνα, είτε με την εφεύρεση του Σονεφέλντερ είτε ως όφσετ - μέθοδος απότοκη της λιθογραφίας. Η διακίνηση της πληροφορίας κι η μετατροπή της τέχνης σε προσιτό αγαθό ήταν τα πολύτιμα δώρα ενός αποτυχημένου ψώνιου στην ανθρωπότητα.


Είμαστε τυχεροί που δεν υπήρχαν τότε τα ευλόγς...

26 σχόλια. Εσείς τι λέτε;

Blogger raffinata έφα...

όχι τίποτα άλλο, αλλά θα σου έστελνε τις "σωβρακοφανέλλες" του για πλύσιμο...
:) καλημέρα

3/14/2006 08:31:00 π.μ.  
Blogger Λαμπρούκος έφα...

Και έρχομαι εγώ, ο απλός τυχαρπαστος μέσος (προς τα κάτω) μπλόγκερ και ερωτώ:

"ΠΟΥ ΤΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΛΑ ΑΥΤΑ;"

3/14/2006 09:42:00 π.μ.  
Blogger Γιουτζίν έφα...

Φτωχέ Αλόις,
φαντάζομαι πως ποτέ δεν το ξεπέρασε.
Σε περίπτωση που ανακαλύψω κάτι -ακολουθώντας τα χνάρια του- θα είσαι από τους πρώτους που θα το μάθουν
:)

3/14/2006 10:28:00 π.μ.  
Blogger Κωστής Γκορτζής έφα...

Στον ορυμαγδό της κριτικής των πάντων, βάλσαμο η επιτυχία της αποτυχίας.

3/14/2006 11:25:00 π.μ.  
Anonymous Ανώνυμος έφα...

Το ερώτημα για μένα δεν είναι "ΠΟΥ ΤΑ ΞΕΡΕΙΣ ΟΛΑ ΑΥΤΑ;", αλλά "ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙΣ ΚΑΙ ΤΑ ΑΠΟΔΙΔΕΙΣ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΑ ΒΡΙΣΚΟΥΜΕ ΒΑΡΕΤΑ;"


Λέγε το μυστικό σου γρήγορα!

3/14/2006 12:00:00 μ.μ.  
Blogger Mirandolina έφα...

Ραφινάτα, έγραψες – βεβαίως εφ όσον ανήκε στους πελάτες της Λοκάντας. (Και, χάρη στην παρατήρησή σου, έστω και καθυστερημένα, συνειδητοποιώ που έπρεπε να πάει και χαρίζω το παρόν πόνημα στον καλτσόβρακο, παρ ότι είναι γαύρος, ελπίζοντας να προσφέρει με τη σειρά του στην ανθρωπότητα)

Λαμπρούκο μου, εννοείς τις σκέψεις του Αλόις, ε? Λοιπόν, είχα γράψει ένα σενάριο, λεγόταν «Στο μυαλό του Αλόις Σενεφέλντερ», αλλά δεν πούλησε. Είχα θεωρήσει ότι, ως αποτυχημένη επιτυχώς θα μπορούσα να μπω στο μυαλό του, αλλά δεν τα κατάφερα. Ύστερα, το Χόλλυγουντ μου έκλεψε την ιδέα κάνοντας κάποιες μικροαλλαγές, κι έτσι το μόνο που μπορούσα να κάνω ήταν να γράψω ένα ποστάκι που θα αναδείκνυε την πνευματική μου συγγένεια με τον Αλόις.

Γιουτζίν, πάντα στη διάθεσή σου! (Μια χαρά το ξεπέρασε, όταν το κράτος του έκοψε μισθό για να τον ευχαριστήσει –είχε και κάμποσα αδέλφια να θρέψει… Η ιστορία έχει και την τραγική πλευρά της)

Ημίαιμε, σε ευχαριστώ πολύ.

Πάνικ, δεν το κάνω εγώ, είναι οι ιστορίες όμορφες από μόνες τους (και ακόμη φοβάμαι ότι το παράκανα στην πληροφορία στο πράσσινο μέρος…)

3/14/2006 12:50:00 μ.μ.  
Blogger dgalanis έφα...

και άτυχοι που υπάρχουν τώρα

3/14/2006 12:57:00 μ.μ.  
Blogger aeipote έφα...

Ax!

3/14/2006 02:14:00 μ.μ.  
Blogger Γνωμοδότης έφα...

Από τα ευλόγια έχει προκύψει η ανάλογη εφεύρεση της λιθογραφίας, η τουβλογραφία.

Βέβαια ο όρος λιθογραφία αφορά στο μέσο αναπαραγωγής, ενώ η τουβλογραφία στην προέλευση των κειμένων.

Ορισμένοι ιστορικοί ισχυρίζονται πως η τουβλογραφία προυπήρχε των ευλόγ, απλά όχι τόσο ανεπτυγμένη.

3/14/2006 05:33:00 μ.μ.  
Blogger Katerina ante portas έφα...

H γνώση στηρίζεται κατά πολύ στις ..σκελέες του Αλόις Σενεφέλντερ? 'Ημαρτον Κύριε!

3/14/2006 06:18:00 μ.μ.  
Blogger Rodia έφα...

Εμείς λέμε ότι καλώς υπάρχουν τα ευλόγια, τα οποία συντόμως θα συντελέσουν στην απευθείας επικοινωνία των εγκεφάλων, οπότε και θα αυτοκαταργηθούν μαζί με τις τυπογραφίες, λιθογραφίες, κλπ κλπ, αναλογικά προϊόντα.

ΚΑΤΩ Η ΥΛΗ!!!!

ΖΗΤΩ ΤΟ ΠΝΕΥΜΑ!!!

:-)

3/14/2006 07:38:00 μ.μ.  
Blogger Rodia έφα...

Με συνεπήρε ο ενθουσιασμός της εξτρήμ σκέψης μου και ξέχασα να γράψω πόσο σε ευχαριστώ για το, γλαφυρότατα γραμμένο, ενημερωτικό ποστ. Δεν τον γνώριζα τον κύριο.. ασυγχώρητη; ε, ΝΑΙ.

:-))

3/14/2006 07:41:00 μ.μ.  
Blogger lemon έφα...

Λ α μ π ρ ο ύ κ ο (με την άδειά σου, Μιραντολίνα μου), θέλω να καταθέσω πρόταση να αναθέσουμε στην συν-βλογέρισα εδώ, να γράφει εφεξής τη διδακτέα ύλη στα σχολικά βιβλία- (εγώ σε όλα τα μαθήματα θα έλεγα) της ιστορίας τουλάχιστον…
Άμα ακούς έτσι –την ιστορία σαν παραμύθι- εκτός που ευφραίνεσαι εκείνη τη στιγμή, σου μένει παράλληλα αξέχαστη και σαν γνώση…

3/14/2006 08:18:00 μ.μ.  
Blogger akindynos έφα...

Από τις πλέον αδικημένες ράτσες οι "ad hoc εφευρέτες", νομίζω.

Να παθιάζεσαι με ένα σκοπό, να αφιερώνεσαι ψυχή τε και σώματι, να ξενυχτάς, να αρρωσταίνεις, να φτάνεις μια δρασκελιά πριν την κορυφή και να πέφτεις μετρώντας με άνω και κάτω γνάθο ένα-ένα τα σκαλοπάτια που χάραξες με τα δάχτυλα και, παρόλαυτα, να προσπαθείς ξανά και ξανά.

Και σε μια στιγμή η άπιστη φίλη σου η Τύχη ή η πιστή φίλη σου η Τρέλλα σου κλείνει το μάτι. Να, σου δείχνει μια ασήμαντη λεπτομέρεια, μια χύδην πληροφορία, μια παράδοξη επάναληψη.

Πανωλεθρίαμβος που έλεγε και η Μαλβίνα.

Σε δοξολογούν οι πάντες για το μέσο που επινόησες και αδιαφορούν πλήρως για το σκοπό.

Φαταστείτε Μιράντα να θέλετε στο πανδοχείο σας να μπορεί κάθε ασθενής και οδοιπόρος να γευθεί κάθε ώρα και στιγμή το εκλεκτό, όπως νομίζετε, παγωτό σας. Αλλά δεν έχετε τρόπο να το διατηρείτε. Σηκώνετε τα μανίκια σας, βάζετε κάτω φυσικές, χημείες, άλγεβρες, γεωμετρίες και φιλοσοφίες και με άπειρο κόπο και μόχθο εφευρίσκετε το ηλεκτρικό ψυγείο.

Διθύραμβοι και ύμνοι για σας και το ωραίο σας ψυγείο.

Αλλά για το παγωτό κουβέντα. Ή ακόμα χειρότερα ένα σχόλιο δύο λέξεων στις βιογραφίες σας.

«Μάλλον μέτριο»

Φοβερό;

3/14/2006 10:07:00 μ.μ.  
Blogger Mirandolina έφα...

Μανιφέστε, εσύ το λες αυτό; Είμαστε τυχεροί που υπάρχεις και που υπάρχουν μερικές δεκάδες ευλογς ακόμη, λέω. Ορίστε μας με τις μετριοφροσύνες πια!

Πάνο, μπορεί, αν και μοιάζει να μην υπάρχει στον ορίζοντα τίποτε πιο επαναστατικό, τίποτε πιο σπουδαίο από το ίδιο το διαδίκτυο.

Αείποτε καλησπέρα!

Γνωμοδότα και Κατερίνα, είστε απίστευτοι – μαζί με τη Ραφινάτα γίνατε η χαρά της μέρας!

Ροδιά, γιατί ασυγχώρητη; Λες λόγω της τέχνης σου; Τον ίδιο πάντως θα τον πείραζε μόνον αν δεν ήξερες την ποίηση και τα θεατρικά του – καρφάκι δεν του καίγονταν για τη λιθογραφία αυτή καθ αυτή.

Λέμον αρχισυνωμότη, ευχαριστώ :-)

Ακίνδυνε, δε θέλω ούτε να το σκέφτομαι! Τον φτωχό Αλόις – πρώτη φορά τον κατάλαβα πλήρως!

3/14/2006 10:33:00 μ.μ.  
Blogger amvro έφα...

τουβλογραφία..
χαχαχαχαχα

μα γιατί κύριε μπιγκ φάτ μου?

3/14/2006 10:58:00 μ.μ.  
Blogger alombar42 έφα...

Μήπως να έγραφες ένα αρθράκι εδώ;

:)

3/15/2006 02:28:00 π.μ.  
Blogger alombar42 έφα...

Περί εφευρετών: μερικοί έγιναν εξαιτίας της "τεμπελιάς". Σίγουρα κάποιοι θα έχουν πιο... συγκεκριμένες ιστορίες να πουν, αφού το μόνο που μου έχει μείνει (επειδή το εφαρμόζω κι εγώ) είναι: βρες τρόπο ώστε να μειωθεί ο χρόνος εργασίας για το ίδιο, προκαθορισμένο, αποτέλεσμα.

3/15/2006 02:34:00 π.μ.  
Blogger Filotas έφα...

Από την ιστορία του Αλόις βγήκε μάλλον και η φράση, "θα σου βγάλω τα άπλυτα στην φόρα"?!:Ρ
Μιραντολίνα μου Καλησπέρες!

3/15/2006 07:13:00 μ.μ.  
Anonymous Ανώνυμος έφα...

αληθευει οτι ο θαδεος ντοϊυοϊνγκ
μουσικος
αποτοιχων δυο φορες να προσληφθει
στην ορχηστρα της βλιτεμβεργης
υποφερων απο κολικους των νεφρων
κατα την διαρκηα της τριτης του
προσπαθειας
μανιασμενος υπερβαλλοντας εαυτον
με το διαπασων που ηταν και
το οργανο του
ανακαλιψε τη μεθοδο της λιθοτριψιας
με υπερυχους
και προταθικε για οσκαρ ιατρηκης
το 1933 ;

3/16/2006 03:18:00 π.μ.  
Blogger Alpha έφα...

χαμός

ο αλόις πέρασε στην αιωνιότητα

τα ευλόγιον τούτο δεν δηγιείται μόνο μια ιστορία

την επαναδιατυπώνει με το δικό του τρόπο, προσθέτοντας της τη χάρη που ο τσέχος δεν ευτύχησε να δει

μπράβο σου της είπε το παιδί

3/16/2006 09:43:00 π.μ.  
Blogger nonplayer έφα...

Mirando πως κατάφερες και συνέδεσες πάλι την προβληματική περί μπλογκς με τον εφευρέτη της λιθογραφίας, αδυνατώ να σε παρακολουθήσω... Πάμε μωρή τρελλέγκω να πιούμε κανά αψέντι να συνέλθουμε και οι δύο...

3/16/2006 11:35:00 π.μ.  
Blogger Juanita La Quejica έφα...

Αψέντι; Πού όμως; Εδώ είναι το ερώτημα!

3/16/2006 01:11:00 μ.μ.  
Blogger Mirandolina έφα...

Αμβρόσιε, είδες πως αυξάνονται τα τουβλοσυμπτώματα πολλών? Και κάποιος άφησε να υπονοηθεί πως πολλοί μας πέρνουν εμάς για τούβλα (Η νόσος των φτηνών που λεει και μία ψυχή..)

Αλόβαρε, έτσι όπως τα γράφω δε είναι για εγκυκλοπαίδεια, νεσπα?

Ανχελίτο και Νύφε, είστε η αιτία τν ωραίων γελώτων της ημέρας (αυτόν τον Θαδδαίο πρέπει να τον εντοπίσω…)

Μος, χίλια ευχαριστώ :-)

Μαίανδρε, Χουανίτα, να το πιούμε στο Αμστελόδαμο, στο καφέ του μουσείου μοντέρνας τέχνης για την ψυχούλα του Βικέντιου που του χε αδυναμία. Τι λέτε? (αρχίζω να κάνω οικονομίες από τώρα)

3/16/2006 03:26:00 μ.μ.  
Blogger alombar42 έφα...

Μιας και αναφέρθηκε το αψέντι, λέω να συνεισφέρω στην έρευνα με κάτι που μάλλον θα αρέσει (από εδώ):

Περιοδικό ΑΨΕΝΤΙ. Περιοδικό κουλτούρας του 21ου αιώνα.

Ημερομηνία κυκλοφορίας: Φεβρουάριος 2006
Εκδότης: Ash In Art
Αρχισυντάκτης: Γιώργος Δρανδάκης
Συντακτική Επιτροπή: Ήρκος Αποστολίδης, *Σωτήρης Παστάκας, Κώστας Σοφιανός.
Συνεργάτες τεύχους: *Νατάσα Γκεσμέτη, Αργυρώ Κραββαρίτη, Μαρία Μαρκαντωνάτου, *Λευτέρης Πούλιος, Έλενα Στριγγάρη, *Νίκος Λάζαρης, Γιάννης Μανιάτης, Τάσος Γαλάτης, κ.α.

*μέλη Εταιρίας Ελλήνων Συγγραφέων

3/16/2006 08:41:00 μ.μ.  
Blogger alombar42 έφα...

Α, ξέχασα: έτσι όπως τα γράφεις, ναι. Δεν είναι κακό να επαναδιατυπώσουμε τον ορισμό της εγκυκλοπαίδειας :)

(Ετσι κι αλλιώς στη βικιπέδια θα βρεθούν κι άλλοι να συνεισφέρουν)

3/16/2006 08:45:00 μ.μ.  

Την καλή σου την κουβέντα


πίσω στην κουζίνα...