H Aριστερή Παρέκκλιση του Τάκη Μίχα
Γράφει ο κ. Τάκης Μίχας στους e-roosters, στις 16 Ιανουαρίου 2006
«Ας ξεκινήσουμε με τις απόψεις του Μαρξ για τη θρησκεία. Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόσοφο η θρησκεία ήταν ένα ψέμα το οποίο χρησιμοποιούν οι ισχυροί για να ντοπάρουν τις μάζες - η θρησκεία ως «όπιο του λαού» σύμφωνα με τη γνωστή του ρήση».
Επειδή μου τη δίνουν οι τύποι που σου πετάνε την ημιμάθειά τους με τσαμπουκά κατάμουτρα, σχολιασα. Είπα στον κ. Μίχα:
«Ο Μαρξ όταν μιλούσε για το “όπιο του λαού” αναφερόταν στην παρηγορία. Θετικά. Το όπιο δεν ήταν καν παράνομο τότε. Θα ήταν καλό να ανατρέξετε στο σχετικό απόσπασμα και να το κουοτάρετε. Όχι ότι θα αλλάζατε σεις απόψεις, αλλά τουλάχιστον θα γλίτωνε μίαν ακόμη κακοποίηση ο Μαρξ. Το συγκεκριμένο απόσπασμα έχει υποφέρει όσο ελάχιστα κείμενα στην ιστορία, το πτωχό».
Ακόμη καλύτερα του τα λέει ο Talos- μπορείτε να τα βρείτε εδώ.
Και έρχεται ο σωτήριος μην Νοέμβριος του 2006. Έντεκα μήνες μετά, ο κ. Μίχας γράφει
«Για το Γερμανό φιλόσοφο, η θρησκεία, όπως και το όπιο, δημιουργεί ευχάριστες παραισθήσεις στα άτομα που τα εμποδίζει αφ’ ενός να δουν τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης και αφ’ ετέρου να εξεγερθούν εναντίον των καταπιεστικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν. Με άλλα λόγια και τα δύο αποχαυνώνουν.»
Πρευζ δη Λορντ! Ο κ. Μίχας σχεδόν κατάλαβε αυτό που λέει ο Μαρξ. Και επιπροσθέτως, στενοχωριέται μαζί με το Μαρξ, που τα άτομα δε μπορούν να δουν «τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης και να εξεγερθούν εναντίον των καταπιεστικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν». Μάλλον ο κ. Μίχας ετοιμάζεται να γραφτεί στο ΚΚΕ, ή ίσως σε κάποια πιο επαναστατική γκρουπα. Εκτός αν η επαναστατικότητα κι οι μαρξιστικοί αναλογισμοί του αρκούνται στην κριτική της θρησκείας – ο καθείς και οι στόχοι του κι ο Μαρξ στην υπηρεσία της ατζέντας μας... Μπα, τέτοιο πράγμα δεν το πιστεύω!
Α, και κάτι από την αρχή. Γράφει ο κ. Μίχας
«Ο Μαρξ, όπως είναι γνωστό, παρομοίαζε συχνά τη θρησκεία με το όπιο»
Λοιπόν, κόλλησα στο «συχνά». Πόσο συχνά; Που συχνά; Γιατί εγώ ξέρω μόνο μία αναφορά; Πήγα κι έψαξα, που λέτε. Τίπουτις. Νάδα δε νάδα. Η ιδία μία φορά. Ελπίζω ο κ. Μίχας να μας διαφωτίσει σχετικώς. Και μετα αν προλαβαίνει, ε, ας διαβάσει και ολίγον Μαρξ.
«Ας ξεκινήσουμε με τις απόψεις του Μαρξ για τη θρησκεία. Σύμφωνα με τον Γερμανό φιλόσοφο η θρησκεία ήταν ένα ψέμα το οποίο χρησιμοποιούν οι ισχυροί για να ντοπάρουν τις μάζες - η θρησκεία ως «όπιο του λαού» σύμφωνα με τη γνωστή του ρήση».
Επειδή μου τη δίνουν οι τύποι που σου πετάνε την ημιμάθειά τους με τσαμπουκά κατάμουτρα, σχολιασα. Είπα στον κ. Μίχα:
«Ο Μαρξ όταν μιλούσε για το “όπιο του λαού” αναφερόταν στην παρηγορία. Θετικά. Το όπιο δεν ήταν καν παράνομο τότε. Θα ήταν καλό να ανατρέξετε στο σχετικό απόσπασμα και να το κουοτάρετε. Όχι ότι θα αλλάζατε σεις απόψεις, αλλά τουλάχιστον θα γλίτωνε μίαν ακόμη κακοποίηση ο Μαρξ. Το συγκεκριμένο απόσπασμα έχει υποφέρει όσο ελάχιστα κείμενα στην ιστορία, το πτωχό».
Ακόμη καλύτερα του τα λέει ο Talos- μπορείτε να τα βρείτε εδώ.
Και έρχεται ο σωτήριος μην Νοέμβριος του 2006. Έντεκα μήνες μετά, ο κ. Μίχας γράφει«Για το Γερμανό φιλόσοφο, η θρησκεία, όπως και το όπιο, δημιουργεί ευχάριστες παραισθήσεις στα άτομα που τα εμποδίζει αφ’ ενός να δουν τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης και αφ’ ετέρου να εξεγερθούν εναντίον των καταπιεστικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν. Με άλλα λόγια και τα δύο αποχαυνώνουν.»
Πρευζ δη Λορντ! Ο κ. Μίχας σχεδόν κατάλαβε αυτό που λέει ο Μαρξ. Και επιπροσθέτως, στενοχωριέται μαζί με το Μαρξ, που τα άτομα δε μπορούν να δουν «τη σκληρή πραγματικότητα της εκμετάλλευσης και να εξεγερθούν εναντίον των καταπιεστικών συνθηκών που αντιμετωπίζουν». Μάλλον ο κ. Μίχας ετοιμάζεται να γραφτεί στο ΚΚΕ, ή ίσως σε κάποια πιο επαναστατική γκρουπα. Εκτός αν η επαναστατικότητα κι οι μαρξιστικοί αναλογισμοί του αρκούνται στην κριτική της θρησκείας – ο καθείς και οι στόχοι του κι ο Μαρξ στην υπηρεσία της ατζέντας μας... Μπα, τέτοιο πράγμα δεν το πιστεύω!
Α, και κάτι από την αρχή. Γράφει ο κ. Μίχας
«Ο Μαρξ, όπως είναι γνωστό, παρομοίαζε συχνά τη θρησκεία με το όπιο»
Λοιπόν, κόλλησα στο «συχνά». Πόσο συχνά; Που συχνά; Γιατί εγώ ξέρω μόνο μία αναφορά; Πήγα κι έψαξα, που λέτε. Τίπουτις. Νάδα δε νάδα. Η ιδία μία φορά. Ελπίζω ο κ. Μίχας να μας διαφωτίσει σχετικώς. Και μετα αν προλαβαίνει, ε, ας διαβάσει και ολίγον Μαρξ.
Δια χειρός Μιραντολίνας | 6:55 μ.μ.
22 σχόλια. Εσείς τι λέτε;
Ο Μαρξ λέει "Die Religion ist das Opium des Volkes" και εννοεί αυτό που εξηγεί η Μιραντολίνα, ενώ ο Μίχας προφανώς εννοεί με αυτά που λέει τη φράση του Λένιν "Die Religion ist Opium fürs Volk".
"Η θρησκευτική αθλιότητα, είναι από τη μία η έκφραση της πραγματικής αθλιότητας και από την άλλη η ασπίδα ενάντια της πραγματικής αθλιότητας. Η θρησκεία είναι ο αναστεναγμός των καταπιεσμένων όντων, η αίσθηση του άκαρδου κόσμου, όπως το πνεύμα σε άψυχες καταστάσεις. Είναι το όπιο του λαού." Αυτά λέει ο Μαρξ στη κριτική της Χεγγελιανής φιλοσοφίας.
Η μετάφαρση δική μου, λιγάκι άθλια. Οπως το γράφει ο Μαρξ είναι μία κραυγή και αφήνει μία απέραντη θλίψη να σε λούσει.
Η θρησκευτική αθλιότητα, είναι από τη μία η έκφραση της πραγματικής αθλιότητας και από την άλλη η ασπίδα ενάντια της πραγματικής αθλιότητας. Η θρησκεία είναι ο αναστεναγμός των καταπιεσμένων όντων, η αίσθηση του άκαρδου κόσμου, όπως το πνεύμα σε άψυχες καταστάσεις. Είναι το όπιο του λαού.
Ο Λένιν , λέει καθαρά, ότι το Οπιουμ αποβλακώνει τον λαό, όπως η θρησκεία. (das volksverdummende Opium Religion)
Δηλαδή, το κύριο πρόβλημα είναι τί λέει και τί εννοεί ο Τάκης Μίχας ή τί ρόλο παίζει η δεισιδαιμονία, η πτωματολαγνία και η ειδωλολατρεία των χριστιανών θρησκευομένων με την δραστήρια και ιδιοτελή στήριξη του εκκλησιαστικού μηχανισμού;
Αν ο Μίχας δεν κατάλαβε καλά τον Μαρξ (λέμε τώρα), προσχωρούμε χωρίς αναστολές στις θρησκευτικές ιδεοληψίες της Μέσης Ανατολής?
Να μην χάνουμε το δάσος, επειδή μπορεί κάποιο δεντράκι να βγήκε στραβό...
Δηλαδή, το κύριο πρόβλημα είναι τί λέει και τί εννοεί ο Τάκης Μίχας ή τί ρόλο παίζει η δεισιδαιμονία, η πτωματολαγνία και η ειδωλολατρεία των χριστιανών θρησκευομένων με την δραστήρια και ιδιοτελή στήριξη του εκκλησιαστικού μηχανισμού;
Ναι, όταν σχολιάζουμε ένα κείμενο κάποιου το κύριο πρόβλημα είναι το τι λέει και τι εννοεί αυτός ο κάποιος.
Όσο για τους λοιπούς χαρακτηρισμούς, χαίρομαι γιατί δείχνουν άνθρωπο με ευρύτητα πνεύματος, χωρίς προκαταλήψεις και ενήμερο για την ιστορία του Πνεύματος τα τελευταία 2,500 χρόνια.
Αν ο Μίχας δεν κατάλαβε καλά τον Μαρξ (λέμε τώρα), προσχωρούμε χωρίς αναστολές στις θρησκευτικές ιδεοληψίες της Μέσης Ανατολής?
Μα, αν δεν μπορεί να καταλάβει τον Μαρξ, και μάλιστα μια απλούστατη ρήση, τότε πως αξιώνει να καταλάβει τις "θρησκευτικές ιδεοληψίες της Μέσης Ανατολής";
s.frang, βρίσκω ότι έχεις απόλυτο δίκιο! Το άρθρο δεν είναι καθόλου κακό και δεν παίζει κανένα ρόλο πώς και τι είπε ο Μαρξ. Η σύνδεση θρησκευτικότητας και εγκληματικότητας είναι ενδιαφέρουσα υπόθεση, θα έλεγα μάλιστα, ότι καθόλου υπόθεση δεν είναι. Ιστορικά, οι μεγαλίτεροι φόνοι έγιναν στο όνομα κάποιας θρησκείας.
Η "δεισιδαιμονία, η πτωματολαγνεία και η ειδωλολατρεία" δεν είναι αποτέλεσμα της θρησκείας! Είναι υπαρκτές παρεκκλίσεις της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης που εμφανίζονται εξ' αντικειμένου και παραεκκλησιαστικά!
Και την θρησκεία να καταργήσουμε θα υπάρχουν!
Γι' αυτό και είναι λανθασμένη η ενοχοποίηση των θρησκειών.
Παράδειγμα!
Στην πολιτική οι μισοί Έλληνες "χύνουν" με το όνομα Καραμανλής και οι άλλοι μισοί με το Παπανδρέου!
Όλοι είναι έτοιμοι να ανεχθούν οποιαδήποτε αδικία και αλητεία, αρκεί να διατηρηθεί το είδωλο.
Πόσα "πτώματα" δεν έχουν λατρευθεί ή μισηθεί ένεκκεν αυτών των δύο!
Να πιάσουμε το ποδόσφαιρο; Άσε καλύτερα...
Ας τ' αφήσει αυτά ο Μίχας λοιπόν... Τους μόνους που πείθει είναι τους ήδη πεισμένους!
Λοιπόν, λεβέντες, βγάλτε τα σημειωματάρια σας και γράψτε:
Ο αντικληρικαλισμός είναι ο σοσιαλισμός των ηλιθίων.
(Ευχαριστώ για την έμπνευση).
Καλά που είπες να το γράψουμε, οι λεβέντες, γιατί δυσκολευόμαστε στην ανάγνωση. Κάποια έσοδα θα έχεις από το μηχανισμό και απαξιώνεις με τους αφορισμούς σου τους άλλους για να μη σου χαλάσουν το μαγαζί αλλά, έτσι, απαξιώνεις και την κουβέντα για τον Μίχα και τα γραπτά του, μετατοπίζοντας το θέμα! Έχεις τους λόγους σου...
Φίλε Greg, δεν έχεις άδικο ότι υπάρχουν κι άλλοι μηχανισμοί που καλλιεργούν τις συγκεκριμένες και άλλες παρεκκλίσεις, όπως λες. 'Αλλο όμως να καλλιεργεί ο Χ κομματικός παράγοντας ή ο Ψ αθλητικός παράγοντας την προσωπολατρεία και ό,τι άλλο του κόμματος, της ομάδας κλπ. και άλλο να διδάσκονται οι συγκεκριμένες παρεκκλίσεις ως ανώτερες σοφίες στα σχολεία και όπου αλλού. Και τελείως άλλο να προσπαθούν κάποιοι να επιβληθούν στην ελληνική κοινωνία με ιδεοληψίες και ψεύδη περί ενότητας "θρησκείας και έθνους", κάτι σαν ορθόδοξος ταλιβανισμός, περί σωτηρίας της γλώσσας και τα όμοια. Έχουν γραφτεί, έχω γράψει κι εγώ, να μην τα επαναλάβω. 'Αρα συγκρίνεις ανόμοια πράγματα.
Αλλά, τελικά, εδώ κρίνεται ένα γραπτό του Μίχα ή όποιου άλλου και τι θα μπορούσε να γράψει κάποιος, αν δεν επέλεγε αυτή τη φράση του Μαρξ αλλά κάποια άλλη, του Νίτσε, του Ράσελ, του Φρόυντ ή μια δική του... Η ουσία είναι, πού αποβλέπουν οι θρησκευτικοί σκοταδιστές - μερικές φορές καλυμμένοι, γιατί ντρέπονται να δηλώσουν την κατάπτυστη ιδιότητα του μαυροντυμένου.
Καλά που είπες να το γράψουμε, οι λεβέντες, γιατί δυσκολευόμαστε στην ανάγνωση. Κάποια έσοδα θα έχεις από το μηχανισμό και απαξιώνεις με τους αφορισμούς σου τους άλλους για να μη σου χαλάσουν το μαγαζί
Με ξεσκέπασες. Είναι αλήθεια πως ζω πλουσιοπάροχα με τα σταθερά εμβάσματα που λαμβάνω και από τις τρείς επικρατούσες "ιδεοληψίες της Μέσης Ανατολής".
Αλλά, για να ξεκαθαρίσω την θέση μου, όχι δεν απαξιώνω με τον αφορισμό αυτό τους άλλους. Μου ήρθε ως έκλαμψη και είπα να τον καταγράψω για την αιωνιότητα. Γενικά, με προβλημάτιζε η ρήση που τον ενέπνευσε, και να που επιτέλους βρήκα μια ωραία απάντηση.
αλλά, έτσι, απαξιώνεις και την κουβέντα για τον Μίχα και τα γραπτά του, μετατοπίζοντας το θέμα!
Εγώ απαξιώνω "την κουβέντα για τον Μίχα και τα γραπτά του";!
Μα εσύ δεν με κατηγόρησες επειδή εστίασα στο κείμενο του Μίχα, γράφωντας μου: "Δηλαδή, το κύριο πρόβλημα είναι τί λέει και τί εννοεί ο Τάκης Μίχας";
Τελικά να ασχοληθούμε με το κ. Μίχα ή όχι; Μια απόφαση βρε παιδιά...
γιατί ντρέπονται να δηλώσουν την κατάπτυστη ιδιότητα του μαυροντυμένου.
Σε αυτό έχεις άδικο.
Το παρόν μπλόγκ τουλάχιστον την δήλωσε με παρρησία.
Συγνώμη για την επέμβασι, στ αλήθεια συζητάμε για ένα άρθρο που αποδίδει το έγκλημα και τις εκτρώσεις στην θρησκευτική πίστη ;
The Journal of Religion & Society is a cross-disciplinary, electronic journal published by the Rabbi Myer and Dorothy Kripke Center for the Study of Religion and Society at Creighton University.
αφ
Λεπτέ και Αγγε-τα, σας ευχαριστώ για τις μεταφράσεις και τις αναφορές – δυστυχώς δε γνωρίζω γερμανικά. Ευτυχώς υπάρχουν εξαίρετες μεταφράσεις.
Σ.Φρανγκ, το τι λέει και γράφει κάποιος δημοσίως είναι κλασσικό θέμα των ευλογζ – δεν κατανοώ την απορία σου, ειδικά όταν η κριτική είναι κριτική και σε κόσμια πλαίσια.
Λέω, έχει σημασία να σε σέβεται (ως αναγνώστη του) αυτός που γράφει δημοσίως – δηλαδή να μη θεωρεί ότι τρως κουτόχορτο. Δεν προσχωρώ πουθενά. Κρίνω – όχι το στραβό δεντράκι αλλά το γεγονός ότι δε με σέβονται ως αναγνώστη και μου πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες.
Α, επί τη ευκαιρία, θα με ενδιέφερε να μάθω τη γνώμη σου και για την ισλαμική και για την εβραϊκή πίστη – για τη χριστιανική με κάλυψες.
Τα λοιπά, ας τα πείτε με τον bfo – μια χαρα τα πάτε οι δυό σας βλέπω (καλημέρα σας, bfo).
Γρηγόρη, αυτά λέει κι ο θείος Κάρολος – αλλά απ ότι φαίνεται ο στόχος δεν είναι πια το κεφάλαιο.
ΑΦ, εκείνο που φοβάμαι είναι ότι είμαστε ένα βήμα πριν το μένος ορισμένων οδηγήσει στο ρατσισμό. Αν κάποιος αύριο πετροβολήσει ένα από τα μικρά, παράνομα τζαμιά της Αθήνας, κάποιοι ίσως χαρούν. Δεν καταλαβαίνουν (ή κάνουν ότι δεν) πως διώκουν τον άνθρωπο κι όχι την εξουσία των θρησκειών βάλλοντας κατά της απλής πίστης (κάτι που ο Μαρξ δεν έκανε ποτέ).
Λέει o s.frang
να προσπαθούν κάποιοι να επιβληθούν στην ελληνική κοινωνία με ιδεοληψίες και ψεύδη περί ενότητας "θρησκείας και έθνους
Όπως ο Γιωργάκης, ο Κωστάκης, οι ηγέτες της Αριστεράς κ.ά.
1. που κόβουν πίττες τα Χριστούγεννα,
2. που "δίνουν μαθήματα" στον Χριστόδουλο ποιά είναι η ορθή συμπεριφορά του κληρικού,
3. που "αποφαίνονται" ποια είναι η Χριστιανική συμπεριφορά έναντι των μεταναστών, των αλλοθρήσκων, των "σεξουαλικώς παρεκκλινόντων" κλπ.
Μου πήρε 40 χρόνια να το καταλάβω...
Ήταν εκεί μπροστά μου και όμως αόρατο!
Εικόνα σου κι' εικόνα μου είσαι θρησκεία μου. Και μοιάζουμε!
ΥΓ. Το "θρησκεία μου" καταδεικνύει την προσωπική προσέγγιση που έχει ο καθένας μας στο θέμα και πόσο μακρυά είναι από την ίδια την δοξασία! Η οποία είναι αθώα!
Το κείμενο της Μιραντολίνας επικεντρώνεται στην αναφορά του Μίχα στο Μάρξ.
Το κείμενο του Μίχα από την άλλη , πέρα από την ορθή ή μη αναφορά στο Γερμανό φιλόσοφο,καταδεικνύει κάτι συγκεκριμμένο. Πως η εγκληματικότητα και η παραβατικότητα είναι κοινωνικό φαινόμενο και όχι θρησκευτικό.
Η ερμηνεία της κοινωνικής παθογένειας με θεοκρατικό και μόνο τρόπο, αφήνοντας στην άκρη την κοινωνική ανισότητα ή άλλους κοινωνικούς παράγοντες συσκοτίζει την πραγματικότητα.
Αυτό που περισσέυει στις μέρες μας είναι η επιπολαιότητα και η επιφανειακότητα με την οποία αντιμετωπίζουμε τη ζωή την ίδια. Ο μάρξ ασφαλώς είχε λόγους να αναφέρεται στη θρησκεία ως όπιο του λαού γιατι είχε στο μυαλό του ένα συγκεκριμένο πρόβλημα που μπορεί να γίνει κατανοητό σε βάθος για όσους ασχοληθούν με την έννοια της εξουσίας του κράτους ως τύπου της εξουσίας του Θεού έτσι όπως προβάλλεται στην προτεσταντική σχολαστική θεολογία.
Είναι όμως κατα τη γνώμη μου ανόητο να ισοπεδώνουμε τα πάντα σχετικά με ένα φαινόμενο , μόνο και μόνο επειδή τα πάντα που αφορούν σε αυτό δεν είναι αγγελικά. Με το ίδιο σκεπτικό θα έπρεπε να εκτελέσουμε τη δημοκρατία , την ατομική ελευθερία , το ίντερνετ , τον ίδιο τον άνθρωπο. Η δαιμονοποίηση της θρησκείας και η κατηγοριοποίηση των πιστών σε ηλίθιους που δεν έχουν προοδεύσει με τον υπόλοιπο κόσμο , είναι αν μη τι άλλο επικίνδυνη. Η θρησκεία δεν είναι μόνο κοινωνικό φαινόμενο και σίγουρα η κριτική της δεν περιορίζεται στα κοινωνικά δρώμενα. Το οτι μπορεί η θρησκεία να χρησιμοποιηθεί σαν όπλο στα χέρια της πολιτικής εξουσίας είναι ένα γεγονός που η ιστορία αποδεικνύει περιτρανα αλλα δεν είναι και το βασικό ή το μοναδικό χαρακτηριστικό ολόκληρου του θρησκευτικού φαινομένου.
Με άλλα λόγια ο μαρξ κριτίκαρε αυτό που τον ενδιέφερε. Το ρόλο της εκκλησίας στην νάρκωση της κοινωνικής συνείδησης του λαού. Αμα θέλουμε να κριτικάρουμε , να ξέρουμε γιατί μιλάμε και να κρίνουμε το αντικείμενο της κριτικής μας σε όλο το φάσμα του. Η θρησκεία δεν έιναι μόνο ένα κοινωνικό φαινόμενο. Η θρησκεία ασχολείται με αυτό που προηγείται των κοινωνικών αλλα και των βιολογικών ακόμα γεγονότων. Το αν το δέχεσαι ή όχι είναι ενα άλλο θέμα.
Μη συγχέουμε σας παρακαλώ τη γνωση με την αλήθεια.
Μιραντολίνα, μάλλον έχεις δίκιο που στηλιτεύεις την ανακριβή παράθεση του Μίχα. Ωστόσο νομίζω οτι ούτε κι αυτό είναι απόλυτα ακριβές:
"Ο Μαρξ όταν μιλούσε για το “όπιο του λαού” αναφερόταν στην παρηγορία. Θετικά. Το όπιο δεν ήταν καν παράνομο τότε."
Η τρίτη πρόταση δεν συνεισφέρει τίποτα στον ισχυρισμό σου. Η πρώτη πρόταση είναι, χωρίς αμφιβολία, αληθής. Αλλά δεν λέει πουθενά ο Μάρξ οτι είναι καλό (ή 'θετικό') να υπάρχει παρηγοριά για τους καταπιεσμένους. Φυσικά αποδέχεται πως η θρησκεία μπορεί να είναι αναγκαία, όπως ένα κακό όνειρο μπορεί να είναι αναγκαίο, για κάποιους σκοπούς.
Όμως πουθενά, απ'όσο γνωρίζω, δεν εμφανίζεται θετικά διακείμενος ως προς αυτήν. Η θρησκεία μπορεί να βοηθάει, επειδή δεν έχουμε μόνο την “απαίτηση να εγκαταλειφθούν οι αυταπάτες…", αλλά έχουμε πρωτίστως "απαίτηση να εγκαταλειφθούν οι συνθήκες που χρειάζονται αυταπάτες.” (απο την Κριτική στον Χέγκελ, σελ. 42)
Και στα γράμματά του ο Μάρξ αναφέρει επανειλημμένως οτι η θρησκεία είναι κάτι σαν κακό όνειρο, το οποίο ο άνθρωπος χρειάζεται, τουλάχιστον μέχρι να κατορθώσει να αποτινάξει τις συνθήκες που τον καθιστούν ανίκανο να συνειδητοποιήσει το πνευματικό ιδεώδες που η θρησκεία εκφράζει (δες επίσης την Κριτική στον Χέγκελ, σελ. 50).
Η μετάφραση της σχετικής παραγράφου από την ange-ta είναι πράγματι άθλια, αλλά βοηθά για να ξεκαθαρίσει αυτό το σημείο: οτι δηλαδή ο Μάρξ δεν διάκειται ούτε θετικά, ούτε αρνητικά προς την θρησκεία. Απλά την θεωρεί ένδειξη -ή απόδειξη- μίας ελπίδας, ή μίας κραυγής, για επάνοδο της πνευματικότητας σε έναν κόσμο όπου 'καθετί συμπαγές εξανεμίζεται, καθετί ιερό βεβηλώνεται', όπου η 'ψυχή' των πραγμάτων έχει υποβιβαστεί στην υλική τους αξία, κ.ο.κ.
Εγώ λέω, ΝΙΚΟΛΑ να μας κάνεις εσύ μια μετάφραση, για να καταλάβουμε, που ο Μαρξ θεωρεί τη θρησκεία, ούτε καλή ούτε κακή, γιατί αν κατάλαβες από τη μετάφραση μου αυτό, τότε είναι όντως άθλια.
Για δες τι λέει στο Κ.Μανιφέστο:
Die Gesetze, die Moral, die Religion sind für ihn ebenso viele bürgerliche Vorurteile, hinter denen sich ebenso viele bürgerliche Interessen verstecken.
Οι Νόμοι, η ηθική, η θρησκεία είναι γι αυτό (το προλεταριάτο)ομοίως πολλες αστικές προκαταλήψεις, πίσω από τις οποίες κρύβονται αστικά συμφέροντα!
ange-ta, ελπίζω να μην προσβλήθηκες από το σχόλιό μου: αν ναι, απολογούμαι.
Όλο κι όλο που ήθελα να πω είναι οτι δεν είναι ακριβές να αποδίδουμε στον Μάρξ κάποια θετική θέση όσον αφορά τη θρησκεία, και ιδιαίτερα στα πλαίσια της κριτικής που κάνει στον Hegel.
Στο δια ταύτα, φυσικά, δεν έχει καμία σημασία τι ακριβώς έλεγε, ή τί ακριβώς εννοούσε ο Μάρξ. Στα μισά έσφαλλε ή υπερέβαλλε, και στα υπόλοιπα η σύγχρονη (ηθική και πολιτική) φιλοσοφία μας δίνει πολύ πιο εύλογες απαντήσεις.
Ωραία όλα αυτά. Ένα δεν καταλαβαίνω. Γιατί διαβάζουμε τον Μαρξ λες και ήταν Θεός; λες και ήταν Πάπας (αλάθητος);
Είπε ο άνθρωπος μια κουβέντα (και έχει δίκιο η Μοραντολίνα - μια φορά την είπε και έγινε καραμέλα μετά από τόοοοσα χρόνια) και ψάχνουμε να βρούμε τι εννοούσε και βασιζόμαστε στο ιότα και στο νι. Λες και είναι ιερό κείμενο. Και μετά κατηγορούνε οι Μαρξιστές τους θρησκευόμενους για δόγμα... (για σχοινιά έχετε ακούσει;)
Καλό παιδί ο Κάρολος, δε λέω, αλλά όχι κι έτσι. Χαλαρώστε! (όλοι). Αποδεικνύετε την επικυριαρχία της Μαρξιστικής σκέψης δεξιά κι αριστερά στην Ελλάδα της μεταπολίτευσης.
Η βασική του εργαλειοθήκη είναι πλέον πασίγνωστο ότι μπάζει από μερικές μεριές όταν πάει να εξηγήσει όλες τις καμπές της ιστορίας. Το λέω γιατί αυτός ήταν ο στόχος του. Όλες. Ε λοιπόν μπάζει ο Κάρολος.
Βγάλτε τον από το ράφι των ιερών κειμένων. Βάλτε τον στο διπλανό!
Την καλή σου την κουβέντα
πίσω στην κουζίνα...