Happy Saint Patrick´s Day!

Αναμνήσεις από την Ιρλανδία μου

Την πρώτη φορά που αγάπησα Ιρλανδό, ήμουν γυμνασιοκόριτσο. Τον λέγανε Μπόμπυ Σαντς. Ήτανε όμορφος, γενναίος, ήθελα να τον βοηθήσω, μάζευα υπογραφές στο σχολείο, είχα πάρει και στο περιοδικό «Μουσική», άτσαλη φοβισμενη έφηβη, κι είχα πει ψέμματα πως ήμουν ιρλαντέζα γιατί φοβόμουν να πω τα αληθινά μου στοιχεία – λες και θα με καταδίδαν στη μαμά ή λες και δε θα καταλάβαιναν την προφορά μου! – και παρακαλούσα να κάνουν κάτι, λες και το ροκ θα έσωζε τον κόσμο. Ήμουν μικρή κι ανόητη και άτσαλη και φοβισμένη και γενναία μαζί κι είχα αγαπήσει για πάντα ένα λαό στο πρόσωπο ενός γενναίου κι όμορφου κι αθώου άνδρα.

Τη δεύτερη φορά ήταν στη Νέα Υόρκη. Είχαμε πάει στην ιρλανδέζικη παμπ κοντά στο σπίτι του φίλου μου του Ντίνου που με φιλοξενούσε. Ο ιδιοκτήτης, ένας μεσήλικας γελαστός, με ολόλευκα λίγο αραιά μαλλιά, αναστατα, κατακόκκινα μάγουλα, ήρθε σιγοτραγουδώντας να ρωτήσει τι θέλουν τα παιδιά και άφησε μπροστά μας τα σουβερ, τονίζοντάς μας «και μη ξεχνάτε το γεύμα δωρεάν!». Ο Ντίνος γέλασε με κατανόηση, όταν κοίταξα με απορία. Μου είπε: «κοίτα το σουβέρ, ρε!». Και είδα! Ο γίγας ιρλαντέζος μου είχε βάλει στο σουβέρ μια σειρά ερωτημάτων. Πόσοι και ποιοι είναι οι ιρλαντέζοι νομπελίστες λογοτεχνίας; Ονοματίστε πέντε διάσημους απόφοιτους του Κολλεγίου της Αγίας κι Αδιαιρέτου Τριάδος. Πως λέγανε τη μαμά του Όσκαρ Ουάιλδ και τι προσέφερε στην πατρίδα; Τέτοια. Αν απαντούσες σωστά, έτρωγες κι έπινες όσο ήθελες κερασμένα απ το μαγαζί.

Ε, τώρα φταίω εγώ που τον αγάπησα; Πέστε μου! Μπορεί να μην απάντησα το τεστ (τώρα όμως, α, τώρα δος το μου και θα δεις!) αλλά το φαγητό το ευχαριστήθηκα, ειδικά τις πατάτες και τη φλύδα από τις πατάτες με κέρρυ και την γκίνες που όμως δεν την πρόσεξα όπως έπρεπε, ποτέ δεν την πρόσεξα όσο έπρεπε πριν την πιώ στην πατρίδα Ιρλανδία, να χει τη γεύση της.

Ήπιαμε πολλές μπύρες εκείνο το βράδυ στη ΝΥ συζητώντας τα ιρλανδοελληνικά μας και τις άριστες σχέσεις IRA και ΕΟΚΑ την εποχή του απελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου. Απήγγειλε ποίηση ξανά και ξανά και τρέχαν τα μάτια μου ευτυχία. Του ζήτησα μερικά σουβερ για ενθύμιο και μου έδωσε γελώντας. Κλείσαμε την κουβέντα συζητώντας πως ο Άγιος Πατρίκιος έδιωξε τα φίδια από την Ιρλανδία και έτσι το σμαραγδένιο νησί δεν έχει ούτε ένα φίδι και χωρίσαμε με ασπασμούς, υποσχόμενοι να ξαναβρεθούμε να γιορτάσουμε μαζί στο μαγαζί το επόμενο Saint Patrick s Day.

Δεν κράτησα την υπόσχεσή μου.

Δεν είχε περάσει χρόνος, όταν ταξίδεψα στην ιρλανδέζική μου πατρίδα, στο Δουβλίνο. In Dublin the fair city, where the girls are so pretty… Είχα ξαναβρεθεί στο ενδιάμεσο- σε ένα υπερατλαντικό. Χάλασε ο κινητήρας και μέχρι να στείλει η αεροφλότ άλλο αεροπλάνο να μας πάει στην Κούβα, μας φιλοξένησαν κοντά στο αεροδρόμιο Σάννον – βροχή, ωραία παμπ, παραδοσιακή μουσική κι ουίσκυ οι πρώτες εικόνες, οι μνήμες της περίπου μιας μέρας. Όμως, τώρα ήμουν εδώ για τα καλά, ήμουν εδώ και το βήμα μου ήταν ανάλαφρο κι ένοιωθα στην πατρίδα μου, στον τόπο μου, κι ολοι με περνούσαν για ντόπια κι είχα την καλύτερή μου. Να διασχίζω την γέφυρα της μισής πεντάρας, να πίνω καφέδες στα υπέροχα καφέ (προ αντικαπνιστικής υστερίας), πίντες ατελείωτες μέρφυζ και γκίνεζ, να μου χαμογελούν ποιητές κι άλλοι ποιητές κι ο Σίμους μου Who will say "corpse" to his vivid cast? Who will say "body" to his opaque repose? που είπε κάποτε πως ήταν τυχερός που μπόρεσε να γίνει η φωνή του λαού του, γιατί αυτό ειν ο ποιητής, η φωνή του λαού του, να πιάνω κουβέντα με τον κόσμο – πόσο εύκολα- και να μαθαίνω την ιστορία, τα δάκρυα, το γέλιο, το χώμα, το γρασίδι, τα αρώματα, τη γεύση της, να τραγουδάω τα τραγούδια της που από παιδί τα ένοιωθα δικά μου, να γνωρίζω αυτή που πάντα ετοιμαζόμουν να γνωρίσω. Έμεινα όσο χρειαζόταν για να την πεθυμάω για πάντα. Την Ιρλάντα μου. Τόσο που να μπορώ να παραδώσω μαθήματα για το σωστό τροπο να πιείς μια γκίνες.

Δες τι παίζει. Σου τη δίνει ο μπάρμαν, βαρελίσια, μαύρη, με επτά οκτώ πόντους αφρό, να την πιείς στο ποτήρι. Όχι εκείνη την Park Lane mud, την δήθεν γκίνες του Λονδίνου, αλλά την άλλη, την αυθεντική, που η βάση της είναι το ευλογημένο νερό της Ιρλανδίας, έτσι; Λοιπόν, για τρία-τέσσερα λεπτά, οφείλεις να μην πιείς. Μπορείς μόνο να ζωγραφίζεις με το δάχτυλο στον αφρό, περιμένοντας η μαύρη μπύρα σου να ηρεμήσει, να ξαποστάσει και να σου δοθεί δροσιστική, πυκνή και ακμαία. Α, κι άρα παραγγέλνεις την επόμενη πίντα ή μισή πίντα (ντροπή η μισή όμως, να ξες) πριν τελειώσεις αυτή που πίνεις, ώστε να έρθει στα ίσα της την ώρα που θα τη χρειαστείς. Τώρα, την πίντα τη ζητάς ως «μια γκίνες». Άμα πεις «μια γκίνες» δε θα σε ρωτήσουν ποσότητα, δηλαδή. Τη θεωρούν δεδομένη. Άμα θες μισή πίντα, ζητάς «ένα ποτήρι γκίνες», α γκλαςς οβ. Έτσι, μη μας πάρουν και για άσχετους!

Αν και πιο πολύ μ άρεσε (κι ακόμη μ αρέσει) η μαύρη μπύρα της Μέρφυζ, που φτιάχνεται στο καταπράσσινο Κορκ, η γκίνες έγινε η αγαπημένη μου. Θα σου πω, εντάξει! Είμασταν ένα ζεύγος οι τουρίστες – πιασαμε λοιπόν ένα δίκλινο στο μόνο σχετικά οικονομικό χόστελ του κέντρου. Στη σοφίτα του Brewery Hostel, δίπλα στη Guinness Brewery. Ο αυτοκράτωρ δηλώνει "και λίγο ιρλανδός", μεγάλη η χάρη Της.

Το αποστακτήριο της Γκίνες μες στην πόλη είναι τουριστοπαγίδα – αλλά από αυτές που μ αρέσουνε. Χτισμένη στα μισά του 18ου αιώνα, έχει μια τεράστια παμπ εντός, έχει συλλογή όλες τις αφίσσες της Γκίνες μες στο χρόνο, έχει ένα ωραίο σετάκι παλιές μηχανές να δεις πως γινόταν η μπύρα, έχει μουσείο, για να δεις πως γυρίστηκαν εκεί κάποιες σκηνές της Μητρόπολης του Φριτς Λανγκ.. Υπέροχη μισή ιρλαντεζικη μέρα, είτε τη βγάλεις στην παμπ-εστιατόριο κάτω, είτε στο μπαρ του τελευταίου ορόφου για μερικές Γκίνες στο πιο σωστό μέρος.

Άλλη μισή μέρα αφιερωμένη στο ουίσκυ. Τα δύο αγαπημένα μου ιρλαντέζικα, το μαύρο βορειοϊρλαντέζικο μπουσμιλς και το πράσσινο Τουλαμορ Ντιου, δεν αντιπροσωπεύονται στο Δουβλίνο. Αντιπροσωπεύεται όμως το γνωστότερο στην Ελλάδα ιρλαντέζικο Whiskey, το Τζέημσον. Το ουίσκυ είναι ιρλαντέζικο έτσι κι αλλοιώς σου λένε, είναι το uisce beatha - μη και κατά λάθος ζητήσει κανείς σκωτσέζικο ουίσκυ σε ιρλανδική παμπ – τέτοια μόνο σε ξενοδοχείο αν δε θέλει να μάθει με ποιά ταχύτητα περνούσαν τις πόρτες του σαλούν οι καυγατζήδες στο ουάιλντ, ουάιλντ ουέστ. Για το χοτ ουίσκυ και το πόισιν, όταν θα έρθουν ξανά για τα κρύα. Για τον άιρις κόφφυ δε θα σου πω – είναι τουριστικόν εφεύρημα.

Στο εργοστάσιο της Τζέημσον, που είναι τριπλής απόσταξης όπως όλα τα ιρλαντέζικα «κι όχι διπλής σαν τα φτηνιάρικα σκωτσέζικα» σου λέει, εκεί λοιπόν, με περίμενε ένα σοκ. Διότι στο φιλμάκι που προηγούνταν της τυφλής δοκιμής, οι ιρλαντέζοι υπερασπίζονταν την ιρλαντέζικη ρίζα του ουίσκυ τονίζοντας ότι ιρλαντέζοι ήταν αυτοί που το έφεραν από την Ελλάδα και λέγοντας ότι η πρώτη συνταγή για πρωτόγονο ουίσκυ υπάρχει στον Αριστοτέλη. Λόγω τιμής έτσι λέγανε – όμως από τότε όσο κι αν έψαξα αυτό το περίφημο αριστοτέλειο απόσπασμα δεν το έχω εντοπίσει. Τα φώτα σας, αδελφοί, αν γνωρίζετε παραπάνω.
Τα ποτά θέλουν βόλτες. Θέλουν μια πόλη που περπατιέται υπέροχα. Το Δουβλίνο είναι πόλη για περπάτημα. Ξεκινούσα από τον ποταμό Λήφυ με την νύφη του και κατέληγα στο ταχυδρομείο των ηρώων και έτρεχα στο Μπιούλιζ. Αχ το Μπιούλιζ και το πατάρι των συγγραφέων και των ποιητών με τα βιτρώ και τις ιστορίες – σε ποιό τραπέζι έγραφε ποιος, πέστε μου! Ύστερα, πήγαινα να φιλήσω στο μαγουλάκι το άγαλμα του Τζόυς και χωνόμουν στην αγαπημένη του παμπ, όπως τη βλέπεις, ακριβώς πίσω του στη φωτό, για ένα τσαγάκι, καθότι υπερτουριστική και πανακρίβου το επίθετον. Κι ύστερα, πήγαινα να πω μια καλησπέρα στη Μόλλυ με το ωραίο ντεκολτέ και περνούσα από ως την εθνική πινακοθήκη για μεσημεριανό – άλλη συνήθεια των ποιητών, έμαθα εκεί, άλλη συνήθεια της διανόησης της πόλης που έχει μέσο όρο ηλικίας των κατοίκων της τα 23 χρόνια, αυτό το γεύμα στο εστιατόριο της πινακοθήκης, μετά από μια βόλτα στην πτέρυγα Γέητς (χαιρετώ σε εφέντημ και το χεράκι σου φιλώ!) που σε προετοίμαζε για την εμπειρία μιας μπουκιάς μπαρμ μπρακ…


Κι ύστερα, αφού χαιρετηθούμε με τον Όσκαρ, βουρ για το Τεμπλ Μπαρ των νεανικών μαγαζιών και της ζωηρής νύχτας, αφού χαζέψω τα σπίτια, τις όμορφες προσόψεις, εκείνο το αρ ντεκό ξενοδοχείο που δε θυμάμαι πως το έλεγαν μα ήταν ένα κόσμημα με τις πανέμορφες σιδεριές του κι ήπια εκεί ένα αξέχαστο φάηβ ο’ κλοκ τηη. Και την άλλη μέρα στη γέφυρα χαπέννυ – μισή πέννα πλήρωνες στον βρεταννό κατακτητή για να περάσεις, τον καιρό της σκλαβιάς- και στο μαγαζί με τα πλεκτά απ τα νησιά του Αραν με την τραγική ιστορία – είμαστε ναυτικός λαός οι ιρλαντέζοι, χανόμασταν, πεθαίναμε στη θάλασσα, μας έτρωγε το κύμα το πρόσωπο, μα η μάνα ήθελε να μας αγκαλιάσει μια τελευταία φορά κι έτσι, κι έτσι έπλεκε ένα πουλόβερ χοντρό, για το άγριο υγρό κρύο της θάλασσάς μας, με σχέδια μοναδικά για κάθε οικογένεια, έτσι, παρά το φαγωμένο πρόσωπο, να αναγνωρίσει το παιδί, να το θρηνήσει, να το θάψει χριστιανικά, όπως αρμόζει.

Στο κολεγιο της Αγίας κι Αδιαιρέτου Τριάδος φυλάσσεται το βιβλίο των Κελλών – κι όχι Κελτών, που έλεγα πριν η άσχετη - που δεν το χόρταινα, όπως δε χόρταινα και το Μπιούλιζ, όπως ακόμη δε χορταίνω εκείνο το τσίγγινο κουτί καφέ που κουβάλησα και το ξαναγεμίζω κόκκο και μου φαίνεται ότι μοσχοβολάει ο καφές όχι γιατί είναι φρεσκοτριμμένος αλλά γιατί είναι βγαλμένος από το ιρλαντέζικο κουτί μου. Άσε που, λίγο πιο πέρα απ το Μπιούλιζ είναι το ταχυδρομείο της επανάστασης και ύστερα η παμπ του Ντέιβυ Μπερν, που όχι μόνο τα έπινε εκεί ο Τζόυς αλλά βάζει και τον Λεοπόλδο Ανθισμένο να τρώει ένα σάντουιτς με γκοργκοντζόλα και να πίνει κρασί σε τούτο το κατάστημα (το οποίον, όμως, φημίζεται για τα θαλασσινά του που πάνε με μπύρα…).

Και λιγο μακρύτερα, το Γκρογκαν των ποιητών που μοιάζει να βγήκε απ άλλη εποχή, και στο δρόμο το Μάλλιγκανς ή το Μπρέηζεν Χεντ, το αρχαιότερον παμπ του Δουβλίνου. Και ιρλαδέζικο βραστό, άιρις στιού, που σε καμμία κουζίνα δεν είναι ακριβως ίδιο με άλλη, και που δεν το μαγαρίζουν με μεσόγειον μαϊντανό αλλά το στολίζουν εκείνο το φαγώσιμο σαμροκ, το τριφυλλάκι το τρυφερό και φρεσκοκομμένο που το πουλούν στα μανάβικα σε ματσάκια. Αιρις στιού μετά το περπάτημα και τα ποτά ήταν φάρμακο μαζί με μια φέτα χωριάτικο ιρλαντέζικο ψωμί...

Ύστερα στο πάρκο του Φοίνικα, να χαζέψεις νεόνυμφους που παραδοσιακά φωτογραφίζονται εδώ μετά το μυστήριο, με τα νυφικά και τα κοστούμια κι όλα, όπου κι η προεδρική κατοικία κι η αμερικάνικη πρεσβεία, για χάζεμα και κουβεντούλα με τους συνταξιούχους που ταίζουν τους κύκνους κι ύστερα όλα πάλι απ την αρχή, με ένα φαρδύ ιρλαντέζικο χαμόγελο, στις παμπ, με τους Τσιφτέηνς και το Βαν να τραγουδάνε, τα κεράσματα να δίνουν και να παίρνουν, τα ιρλαντέζικα ανέκδοτα και ύστερα το τσακίρ κέφι, και ύστερα.. αχ ποσα ύστερα… μέρες μπορώ να γράφω... μέρες, για τους αγαπημένους μου, τα κεράσματα τους, την ομορφιά τους, τη μουσική που κυλάει στο αίμα τους...

Ύστερα τελευταίο, με τις γκίνες στο χέρι, να φωνάζουμε όλοι μαζί – Happy Saint Patrick s Day! Ευτυχισμένη να σαι πάντα, πατρίδα μου Ιρλάντα!

φωτογραφίες έκλεψα και από δω και απο δω και από δω κι από δω