Ποτίζοντας τις χασισιές στον τάφο του από πάνω

"Η πρώτη φορά που βρέθηκα στον τεκέ και που έκρινε τη ζωή μου. Βρέθηκα με μια παρέα φίλους... Αυτοί ήταν μεγάλοι, τριανταπέντε, σαράντα χρονώ χασικλήδες. Πήγαν στον τεκέ και με πήραν μαζί τους. Αυτοί με πήραν στο λαιμό τους και μου έδωσαν το πρώτο μαύρο. Στα ίσα ναργιλέ. ... Ήμουν δεκαεφτά δεκαοχτώ χρονώ... Τι με έκανε και ξαναπήγα; το ντερβισιλίκι μου. Το ντερβισιλίκι πάει να πει πως ήμουνα μάγκας, φιλότιμος, δεν πείραζα κανένανε, με σεβόντουσαν, τους σεβόμουνα, μ αγαπάγανε, τους αγάπαγα. Είμαστε μάγκες, μάγκες ιππότες. Κονομάγαμε με τον ιδρώτα μας. Δεν είχαμε σχέση με αλανιάρηδες που κλέβανε και κάνανε διάφορες ατιμίες. Πέρναγε ο καιρός με τη μαστούρα κι αργά ο καθένας πήγαινε για το σπίτι του και το πρωί πάλι δουλειά...
[...]
Εκείνο που κυνηγούσαν οι μάγκες ήταν καλό πράμα να έχουν να φουμάρουν και ησυχία απόλυτη από όλους, μα ιδιαίτερα από την αστυνομία. Να φουμάρουνε ναργιλέ γιαβάσικο, δηλαδή ήσυχα, ωραία, όμορφα, όχι άψε σβήσε. Στο βουνό, στις σπηλιές. Πηγαίνανε σε μια σπηλιά και καθόντουσαν εκεί και είχανε κρυμμένο αργιλέ και πηγαίναν οι μάγκες και φουμέρνανε. Δεν είχε τεκετζή εκεί. Ο καθένας έπαιρνε μαύρο και τουμπεκί και καθότανε εκεί, φούμερνε τον ναργιλέ. Μερικές φορές φέρναν και νερό γιατί δεν είχε νερό στο βουνό. Νερό να μη πνιγεί και κανένας και για τον αργιλέ.
[...]
Τεκές πραγματικός και κανονικός ήταν του Γραβαρά στο Μενίδι, ο οποίος ήταν άμεμπτος τεκές, ωραία σάλα, ωραίο μαγαζί. Μέσα είχε το παν. Ότι θα ζητούσες θα το 'βρισκες. Μέσα είχε μια κάμαρα και φουμέρναμε και μετά βγαίναμε και καθόμαστε στη σάλα. Κατόπι απ το μαστούρωμα, το γλυκό ήταν ότι έπρεπε. Κανένα μπακλαβά, κανένα καταίφι, γλύκαινε ο στόμας σου. Όλοι αυτοί οι τεκετζήδες φουμέρνανε. Εκαθότανε κι έκανε δυό, τρεις, πέντε ναργιλέδες, μαστούρωνε κι αυτός.
[...]
Ο Σάλωνας (σ.σ. έτερος τεκετζής) ήταν πάντοτε ντυμένος πολύ καλά. Με τα δαχτυλίδια του, με το κουστούμι του. Κύριος. Αυτός ήταν μάλλον από τη Σαλονίκη... Από καλές οικογένειες άνθρωποι ήτανε. [...] Τα ίδια ήταν κι ο Μίχαλος (σ.σ. επίσης τεκετζής). Στου Μίχαλου πηγαίνανε οι πιο φίνοι μάγκες. Στου Σάλωνα πηγαίνανε οι πιο φουκαράδες ενώ στου Μίχαλου οι πιο λεφτάδες, οι πιο ντερβίσηδες οι πιο καλοί.
[...]
Όλα αυτά που τα συζητάμε, από το τριάντα μέχρι το σαράντα. Και στην πείνα υπήρχανε. Στην κατοχή ευρισκότανε χασίσι και μάλιστα πιο αβέρτα πουλιότανε.
[...]
Τώρα φουμέρνουν τσιγαριλίκι, τσιγάρα, μα εμένα μ αρέσει ο ναργιλές. Το τουμπεκί και το χασίσι πέρναγε από νεράκι από το καλάμι, φιλτραριζότανε. Με το τσιγαριλίκι τι κάνεις? όλες οι βρώμες μέσα. Κακό πράμα. Εμείς οι χασικλήδες οι μάγκες δε φουμέρναμε τσιγαριλίκι. Δεν είναι καλό το τσιγαριλίκι για το λαιμό.
[...]
Οι μάγκες στον τεκέ θέλανε απόλυτη ησυχία να μαστουριάσουν να ονειρεύονται. Στον τεκέ θα μπεις μέσα θα κάτσεις ήσυχα και φρόνιμα αμίλητος, όχι και μουγγός, αλλά πάντως άκρα ησυχία. Εάν ο τεκετζής τα κάνει όλα μόνος του, θα κάνει τον ναργιλέ. Έχει καλώς, ειδεμί φωνάζεις, ρε Παναγιώτη, ρε Μάρκο, αν έχει τέτοιο όνομα μέσα, δεν πλένεις λίγο τουμπεκάκι φρέσκο να το κόψουμε ψιλό ψιλό να φουμάρουμε να μαστουριάσουμε όλοι;

Τουμπεκί είναι ένα φύλλο του καπνού το οποίο δεν το κόβουν όπως τον καπνό. Το αφήνουμε μεγάλο και αυτό το κόβουνε ψιλό ψιλό με το μαχαίρι. Αλλά, οι χασικλήδες το κόβουν. Όχι να είναι έτοιμο να πα να τ' αγοράσουν. Και μάλλον περσότερο δε φουμέρνανε τα τουμπεκιά, φουμέρνανε τα καήματα των των τουμπεκιών, των ναργιλέδων εκείνων πίνανε που δεν είχανε χασίσι. Τα καήματα των γυάλινων ναργιλέδων που είχαν στα καφενεία.

Τα καήματα εκείνα τα μαζεύανε και τα λέγαμε εμείς οι χασικλήδες, τζούρες. Πάγαινε Μάρκο στο καφενείο του τάδε να πας να πάρεις τις τζούρες να τις πλύνουμε με φρέσκο νεράκι. Έπλενε αυτός τις τζουρίτσες τις καμμένες. Τις βάζαμε στα χέρια μας, τις στίβαμε, τις πατάγαμε με το παπούτσι, έφευγε το νερό και μετά με ένα λεπίδι πάνω σε ξύλο τις κόβαμε.

Η λέξη τζούρα πάντως σημαίνει και ρουφιξιά. Τον κράταγες εσύ τον αργιλέ και σου λεγα. Ρε Αποστόλη, φέρε να τραβήξω και γω μια τζούρα, δηλαδή ρουφηξιά.
[...]
Ο αργιλές πότε ήταν με καρύδα, πότε με σταμνάκι σαν αυτό που αγοράζουν τα παιδάκια στα πανηγύρια, το πήλινο το λέγανε, πιο φρέσικο, και πότε με ντενεκέ του γάλακτος.
[...]
Την καρύδα την εσκάβανε από μέσα και εβγάζανε από μέσα το φαγί που είχε κι έμενε σκέτη. Μετά βάζανε το καλάμι που ήτανε ο λουλάς επάνω δηλαδή στο σέρι. Ο λουλάς είναι ο ίδιος που υπάρχει στο ναργιλέ το γυάλινο που έχουν στο καφενείο στην Πόλη, όπου φουμάρανε σκέτο τουμπεκί αυτοί. Ο λουλάς πήλινο είναι. Με τη διαφορά, οι χασικλήδες έκαμαν λουλά από πέτρα που τη σκαλίζανε, από πουρί, ένα είδος τούβλο στρογγυλό με πέντε έξι τρύπες στη μέση, όσο το δεκάρικο τώρα. Σαν φλυτζανάκι. Το εβάζανε επάνω στο σέρι. Βάζανε και το καλαμάκι, σα το δάχτυλό μου φάρδος και μακρύ όσο δυό καινούρια μολύβια.

Από τη μια μεριά της καρύδας ήταν η ντουμανότρυπα. Από την άλλη ήταν του καλαμιού η τρύπα και το σέρι στη μέση. Όλοι πίνανε από ένα καλάμι, όσοι και να ήτανε. .... Τις καρυδες αυτές τις φέρνανε από τις Ινδίες. Τις πουλούσανε οι μανάβηδες στον κόσμο να τις φάει. Αλλά οι νοικοκυρές δεν τις κρατούσαν να κάνουν ναργιλέδες. Ο τεκετζής πήγαινε στο μανάβη κι αγόραζε όμορφη, ταιριασμένη καρύδα γι αυτό το σκοπό. Ήταν γερό πράμα κρατούσε πολύ καιρό. Εξόν να πέσει απ το χέρι σου να σπάσει.
[...]
Τα σταμνάκια ήταν μπαρδακάκια μικρά, απ αυτά που παίρνουν στα παιδιά. Κάναμε μια τρύπα για το καλάμι και μια ντουμανότρυπα. Το ξύναμε με το μαχαίρι. Άλλους ναργιλέδες δεν είχαμε. Αυτοί ήτανε οι κανονικοί ναργιλέδες του χασισιού.
[...]
Το χασίσι, αυτό που ήτανε σα μαστίχα ήταν το καλύτερο.Εκείνο που τρίβαμε ήταν άψητο. Μόλις το έψηνες γινόταν σα μαστίχα, χρώμα μαύρο καφέ. Καλό χασίσι. Καϊνάρι χασίσι. Εβάζαμε μέσα σε ένα λαδόχαρτο και το τυλίγαμε καλά στο λαδόχαρτο και μετά τυλίγαμε απ έξω άλλο χαρτάκι πιο πολύ. Κι αυτό το τριγυρίζαμε πάνω από το μαγκάλι, τη φωτιά, το κάναμε έτσι μέχρι να καταλάβουμε ότι είχε ζεσταθεί κι είχε σφίξει. Κι όταν λοιπόν το αφήναμε λίγο καιρό εκει πέρα να ψηθεί ας πούμε μετά το πατάγαμε. Το βάζαμε έτσι πακεταρισμένο πως ήτανε κάτω στη γης και το πατάγαμε πολύ δυνατά. Και μόλις κρύωνε ήταν δεμένο, ψημένο. Κι ύστερα εκόβαμε δοντιές απ αυτό, με τα δόντια και το βάζαμε στο λουλά.
[...]
Το καλύτερο πράμα ήτανε από την Προύσα της Τουρκίας. Αλλά είχαμε κι εδώ στην Ελλάδα ένα μέρος που έβγαζε καλό, στην Ιτέα. Είχαμε και βουργάρικο το οποίο δεν ήταν τίποτες. Είχαμε κι αιγυπτιακό τα οποία δεν ήταν όπως το τούρκικο και της Προύσας. Και της Καλαμάτας να πούμε. Της Καλαμάτας ήταν πολύ πράμα, μπόλικο, αλλα όχι και να φτάσει της Προύσας ή της Ιτιάς στην ποιότητα.
[...]
Όταν πρωτάρχισα εγώ να καπνίζω έδινες δυό τάλαρα και φούμαρες έναν ναργιλέ. Τώρα όμως ανέβηκε πάρα πολύ. Τώρα δεν υπάρχει ναργιλές.
[...]
Όταν καταλαβαίνανε ότι ο τεκετζής δεν είχε καλό μαύρο, του λέγανε. Πάνε ρε Γιώργο να πάρεις κανά δυό τσίκες απ το μπαρμπα-Βαγγέλη να φουμάρουμε. Η τσίκα ήταν μισό δράμι... Αφού μαστουριάζαμε, ο τεκετζής έλεγε σ έναν εκεί: βίρα, Απόστολε, βάλτα στη ζούλα τους. Σ ένα μέρος οπουδήποτε για να μη φαίνονται. Και να ρθει η αστυνομία να ψάξουνε και να μη τα 'βρουνε.
[...]
Αφού φουμέρναμε δεν κάναμε τίποτε. Καθόμασταν μαστούρια σε ένα μέρος. Κοιτάζαμε, ρεμβάζαμε. Μας άρεσε να βλέπουμε, μας άρεσε ν ακούμε. Έτσι λέγανε: να βάλω αυτί ν ακούσω. Τίποτες παραπάνω.
[...]
Εγώ έπαιζα μπουζουκάκι μες στα μαστούρια που τανε όλοι μαστουρωμένοι και δεν έβγαζε κανένας μιλιά παρά μόνο ακούγανε το όργανο, το μπουζούκι. Και τους άρεζε. Και για μένα που 'παιζα ο κόσμος όλος ήταν δικός μου. Δε με ένοιαζε για τίποτες, για τίποτες."

Μάρκος Βαμβακάρης- Αυτοβιογραφία - Εκδ. Παπαζήση, 1978

Ο τίτλος από Μάρκειο άσμα. Οι φωτογραφίες από δω κι από δω, το σκίτσο του Μπόστ από τις σελίδες του Νίκου Σαραντάκου. Η αγία τετράς, ο τραγικός Αρτέμης (Ανέστης Δελλιάς), ο Μάρκος, ο Παγιουμτζής κι ο Μπάτης, από δω. Το ποστ μνημόσυνο και στο Μάρκο και στον Aρτέμη, γιατί έτσι, όπως γιατί έτσι η αγάπη. Τα μπολντ δικά μου, βεβαίως.
Άιρι αδέλφια.